Hội Tư vấn HASCON và Viện EEI

 

RỖI HƠI KỂ CHUYỆN LẠ CỦA CỤC HÀNG KHÔNG
VIỆT NAM VÀ SÂN BAY QUỐC TẾ NỘI BÀI HÀ NỘI

 

Tiến sĩ Nguyễn Bách Phúc

Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học Công nghệ và Quản lý TP. HCM HASCON

Viện trưởng Viện Điện - Điện tử - tin học EEI

Tháng 2-2017 chúng tôi đã kể một “Chuyện lạ” của Cục hàng không Việt nam và Sân bay quốc tế Nội bài, đăng trên Báo Đất Việt và được nhiều báo của Việt Nam đăng lại.

Từ đó đến nay đã hơn 8 năm, chúng tôi cứ thầm nghĩ rằng Cục Hàng không VN và sân bay Nội bài đã sử lý, khắc phục “Chuyện lạ” đó.

Nhưng hôm nay tình cờ đọc được bài của báo Dân Trí đăng năm 2023, thì biết rằng “Chuyện lạ” vẫn giữ nguyên, và bài báo còn cho biết thêm nhiều” Tình tiết lạ của cái Chuyện lạ này”.

Kính mời mọi người đọc Hai bài báo này của Đất Việt và Dân Trí:

 

1. Bài của Đất Việt ngày 14 tháng 02 năm 2017

MÁY BAY BỊ BỎ RƠI Ở NỘI BÀI: CÀNG NGẪM CÀNG LẠ

http://baodatviet.vn/kinh-te/doanh-nghiep/may-bay-bi-bo-roi-o-noi-bai-cang-ngam-cang-la-3329064/ 

TS Nguyễn Bách Phúc

        Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học Công nghệ và Quản lý HASCON

Viện trưởng Viện Điện – Điện tử - Tin học EEI

 Dòng Boeing 727-200 đã quá già cỗi, hiện nay trên thế giới không hãng bay nào sử dụng, nên chỉ bán được với giá sắt vụn 7000đ/kg.

Trước thông tin về chiếc máy bay của hãng hàng không Campuchia đỗ tại sân bay Nội Bài suốt 10 năm qua được bán đấu giá, TS Nguyễn Bách Phúc - Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học công nghệ và quản lý TP.HCM HASCON đã có những ý kiến quan điểm về sự việc trên. Báo Đất Việt xin đăng tải nguyên văn ý kiến của ông:

 Sân bay Nội Bài có lỗi gì?

 Báo chí đưa tin: "xử lý máy bay Boeing 727 - 200 bị bỏ tại sân bay quốc tế Nội Bài, Bộ GTVT được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện bán đấu giá theo đúng quy định. Trong trường hợp số tiền thu được từ bán đấu giá không đủ để thanh toán các khoản chi phí, đề nghị hỗ trợ từ ngân sách".

Tháng 5/2007, máy bay Boeing B727-200 mang tên Air Dream của Hãng hàng không Royal Khmer Airlines (RKA), quốc tịch Campuchia, bay tuyến Hà Nội - Siem Reap - Hà Nội, vì sự cố đã đỗ lại sân bay quốc tế Nội Bài, rồi "nằm ì" ở đó 10 năm, cho đến hôm nay mới được nhắc đến.

Rõ ràng, hàng không Việt Nam nay có thêm một "chuyện lạ", không phải ở Tân Sơn Nhất như mọi ngày, mà ở Nội Bài.

 Thứ nhất, tại sao câu chuyện kéo dài mười năm mới giải quyết?

 

Máy bay Boeing nằm phơi mưa nắng ở Nội Bài

 Trước khi máy bay của Hãng hàng không Royal Khmer Airlines (RKA) hạ cánh xuống Nội Bài, tất yếu đã phải có hợp đồng ký kết giữa Hãng với Sân bay. Hợp đồng kinh tế Quốc tế này rất chặt chẽ, rất chi tiết, có đầy đủ chế tài đối với tất cả mọi hoạt động (trong đó có dự kiến đến việc máy bay hư hỏng đột xuất, buộc phải tạm thời nằm lại sân bay), hợp đồng này phù hợp với luật pháp Quốc tế, luật pháp Việt Nam và luật pháp Campuchia, có giá trị pháp lý đầy đủ.

Đáng lẽ, tháng 5/2007, ngay khi vừa xảy ra sự việc, sân bay Nội Bài đã phải thảo luận với chính Hãng hàng không Royal Khmer Airlines (RKA), để giải quyết, theo đúng hợp đồng kí kết giữa hai bên, và theo đúng luật pháp.

 Các báo còn đưa tin: "Hàng không Việt Nam đã nhiều lần trao đổi với đại diện của Royal Khmer Airlines về khắc phục sự cố và di dời tàu bay. Tuy nhiên, hãng này không thực hiện, cũng như không có liên hệ nào".

 Nếu điều này là sự thật, thì cũng không thể biện hộ cho sân bay Nội Bài. Bởi vì nếu thật tình Royal Khmer Airlines trốn tránh trách nhiệm, thì Nội Bài phải kiện ra tòa, để buộc Royal Khmer Airlines phải nghiêm túc thực hiện hợp đồng và bồi thường những thiệt hại nếu có cho nguyên đơn.

Lạ đời ở chỗ: tại sao Sân bay Nội Bài không kiện?

 Cho dù, tháng 11/2011, hãng Royal Khmer Airlines đã đóng cửa, máy bay B727-200 này đã bị xóa đăng ký quốc tịch Campuchia, nhưng theo luật pháp quốc tế, khi một hãng, một doanh nghiệp đóng cửa thì vẫn có một tổ chức chịu trách nhiệm trước pháp luật để xử lý những hậu quả của đơn vị bị đóng cửa.

 Tại sao sân bay Nội Bài không liên hệ với tổ chức đó để giải quyết vụ việc, và nếu đã liên hệ nhưng họ vẫn không chịu giải quyết, thì sao không kiện ra tòa?.

 Phải chăng trong suốt 10 năm "đóng băng", sân bay Nội Bài thấy không bị thiệt hại gì cả, cho nên không cần thiết phải kiện?

 Thứ hai, Bộ GTVT, Cục Hàng không Việt Nam có trách nhiệm và có quyền giải quyết vụ việc này không?

 Như đã phân tích ở trên, đây là câu chuyện vi phạm hợp đồng kinh tế giữa hai doanh nghiệp. Quyền hạn và trách nhiệm giải quyết vụ vi phạm là của hai bên ký kết hợp đồng, nếu không thỏa thuận được thì phải kiện, Tòa án mới có quyền hạn và trách nhiệm phân xử.

Không hiểu tại sao sau 10 năm "đóng băng", bỗng nhiên Chính phủ lại giao cho Bộ GTVT giải quyết, mà không quy trách nhiệm cho cảng hàng không Nội Bài, không yêu cầu Nội Bài đi kiện?.

Vì vậy nếu Bộ GTVT, Cục Hàng không Việt Nam ra lệnh bán đấu giá hoặc xẻ thịt chiếc máy bay này, liệu có "một ngày đẹp trời nào đó", đơn vị đại diện quyền lợi hợp pháp của Hãng hàng không Royal Khmer Airlines sẽ phát đơn kiện, kêu kiện những người đã xâm phạm tài sản hợp pháp của mình, thì ai sẽ ra tòa? Ai sẽ thắng kiện?.

 Căn cứ nào nói chi phí phải trả cho máy bay lên tới 10 tỷ đồng

Thứ ba, thiệt hại của sân bay Nội Bài trong 10 năm qua là bao nhiêu?

Các báo đưa tin: khoản chi phí lưu chỗ của máy bay tại sân bay Nội Bài đã lên tới hơn 10 tỷ đồng.

Xin hỏi, căn cứ vào đâu để kết luận rằng khoản chi phí đó đã lên tới hơn 10 tỷ đồng? Ai tính? Tính như thế nào?

Theo tôi, phải tính đúng tính đủ.

 

Hình ảnh của Air Dream khi mới bị sự cố kỹ thuật

 Có lẽ chi phí này gồm hai khoản: Chi phí chiếm dụng vị trí đậu, và Chi phí phục vụ cho máy bay trong thời gian tạm đậu.

 Một là, chi phí chiếm dụng vị trí đậu: Một chiếc máy bay đậu tạm thời trong bãi đỗ sân bay, trong khoảng thời gian máy bay chờ đợi giữa hạ cánh và cất cánh, đều phải trả tiền thuê chỗ đậu. Tiền thuê này có trong hợp đồng giữa hãng hàng không và sân bay, biểu giá tính theo giờ, theo ngày.

 Nhưng trong trường hợp này, chiếc máy bay nằm chết trong bãi đỗ sân bay, thì chi phí sẽ được quy định cụ thể trong hợp đồng, đồng thời hợp đồng cũng quy định rõ thời gian tối đa máy bay được phép nằm chết trong sân bay (không theo chế độ đậu tạm thời).

 Cho nên, muốn tính được chi phí chiếm dụng vị trí đậu, phải căn cứ vào hợp đồng, hoặc căn cứ phán quyết của Tòa án khi Tòa xét xử.

 Thực ra, chúng ta có thể nhận xét như sau: thiệt hại của Sân bay Nội Bài nếu có thì chính là máy bay Campuchia đã chiếm dụng một vị trí đỗ, gây khó khăn cho hoạt động của sân bay. Nhưng máy bay này có thực gây cản trở cho hoạt động của sân bay không. Nếu quả thực có cản trở, thì chắc chắn sân bay Nội Bài đã đi kiện từ lâu, Cục Hàng không đã lên tiếng từ lâu, đằng này đến nay Cục mới đưa ra công luận.

 Cũng có thể làm một phép so sánh đơn giản: Tân Sơn Nhất năm 2014 có 20 triệu hành khách/năm, có 47 vị trí đậu, không hề bị cản trở trục trặc gì về chỗ đậu.

Còn Nội Bài cũng có 47 vị trí đậu, trừ đi một chỗ chiếm dụng của máy bay Campuchia, vẫn còn 46 chỗ đậu, trong khi, cho đến nay lượng khách lớn nhất của Nội Bài là 10 triệu hành khách/năm, chỉ bằng một nửa Tân Sơn Nhất năm 2014.

So sánh này có thể rút ra kết luận chắc chắn rằng chiếc máy bay chết của Campuchia nằm trong bãi đậu Nội Bài hoàn toàn không ảnh hưởng đến hoạt động bay của Nội Bài.

 Điều lạ là, ông Phạm Văn Hảo, Cục phó Cục Hàng không cho biết, chiếc máy bay Boeing 727-200 hiện đang để trong khu bay đường lăn S1A và là một trong những vị trí đỗ nguy khẩn tại Nội Bài.

 Theo ông Hảo, việc cảng Nội Bài tiến hành di dời máy bay ra vị trí khác là cần thiết. Bởi lẽ chiếc máy bay này đã chiếm dụng vị trí, ảnh hưởng đến hoạt động khai thác và an toàn hoạt động bay.

 Xin hỏi: Ai là người quyết định đặt chiếc máy bay chết tại vị trí như thế này trong sân bay Nội Bài? Tại sao lại để nó trong khu bay?, Tại sao lại để nó trên đường lăn? Tại sao lại để nó trong những vị trí đỗ nguy khẩn? Tại sao không để nó vào trong một góc của bãi đỗ?. Nếu thực tình ảnh hưởng đến hoạt động khai thác và an toàn hoạt động bay thì tại sao Cục Hàng không và sân bay Nội Bài lại cắn răng chịu nguy hiểm suốt 10 năm nay?.

 Hơn nữa, nếu thực sự chiếc máy bay chết, nằm lì ở Nội Bài 10 năm nay, đã gây cản trở và nguy hiểm cho hoạt động bay, thì không phải chờ đến hôm nay Cục Hàng không mới lên tiếng và đến hôm nay Cảng Nội Bài mới nghĩ tới chuyện "tiến hành di dời máy bay ra vị trí khác là cần thiết".

 Hai là, chi phí phục vụ cho máy bay trong thời gian 10 năm: chi phí này gần như bằng không, bởi vì Nội Bài không có trách nhiệm chăm sóc nó. Có lẽ chi phí duy nhất là chi phí cho một lần kéo nó vào trong một góc của bãi đậu.

 May ra bán được 0,2 tỉ đồng

Thứ tư, máy bay này nếu bán đấu giá thì được khoảng bao nhiêu tiền?

Thông thường, chuẩn bị bán đấu giá, sẽ phải lập Hội đồng đánh giá sơ bộ tài sản, tính toán nghiêm túc, để có thể kêu giá hợp lý.

Nhưng đối với chiếc máy bay này, không cần lập Hội đồng, có thể khẳng định là chỉ có thể bán theo giá sắt vụn.

 Tại sao? Dòng Boeing 727 - 200 đã quá già cỗi, được đưa vào sử dụng lần đầu vào năm 1963, chiếc cuối cùng vào năm 1984, tổng cộng 1820 chiếc. Đến năm 2006, 1200 máy bay này đã bị loại, chiếm 65%, chỉ còn 620 chiếc hoạt động. Có thể đoán, đến nay cả thế giới không mấy ai dùng loại máy bay này nữa, may ra còn chừng trăm chiếc, chắc chắn là cũng sắp hết thời hạn sử dụng.

 Chiếc máy bay nằm chết ở Nội Bài nếu là chiếc xuất xưởng cuối cùng của dòng này, vào năm 1984, thì năm nay cũng đã 33 tuổi, lại còn nằm chết giữa mưa nắng 10 năm, không ai trông nom săn sóc.

 Cho nên sẽ không có ai mua về để sửa chữa, khôi phục, càng không có chuyện mua về, rã ra để lấy phụ tùng cho sửa chữa thay thế, như các tiệm sửa Honda ở Việt Nam.

Giá sắt vụn máy bay khoảng 7000 đồng/kG. Boeing 727-200 nặng 45.360 kg, bán sắt vụ được 318 triệu đồng. Còn phải trừ chi phí công phá dỡ và vận chuyển ra khỏi sân bay, chắc có lẽ tối đa còn 200 triệu đồng, tức là 0,2 tỉ đồng.

 Không có chuyện ngân sách nhà nước bù lỗ

 Thứ năm, tại sao ngân sách Nhà nước lại hỗ trợ cho thiệt hại của sân bay Nội Bài?

Các báo viết: "Trong trường hợp số tiền thu được từ bán đấu giá không đủ để thanh toán các khoản chi phí, đề nghị hỗ trợ từ ngân sách".

Cảng hàng không Nội Bài là một doanh nghiệp nhà nước, được nhà nước giao sân bay quốc gia, sử dụng cơ sở hạ tầng quốc gia này để kinh doanh. Nếu để xảy ra thiệt hại cho sân bay, tức là thiệt hại cho nhà nước, thì những người có lỗi phải đền tiền cho nhà nước, chứ ngân sách nhà nước không hề có chuyện phải đi bù cho lỗi lầm của họ.

Tiền từ ngân sách nhà nước, chính là tiền thuế của dân, sao lại lấy tiền của dân bù đắp cho những người gây ra tội lỗi.

Hơn nữa, theo cách sắp xếp tính toán của họ thì họ đang tìm cách rút tỉa từ ngân sách nhà nước một số tiền rất lớn, là khoản 10 tỉ - 0,2 tỉ = 9,8 tỉ đồng!.

 Thứ sáu, ba thắc mắc cuối cùng:

 Một là, ai đã nghĩ ra, tính ra rằng thiệt hại của sân bay Nội Bài trong 10 năm là trên 10 tỉ đồng, trong khi xét theo thực tế thì thiệt hại là không đáng kể?

Hai là, ai đã nghĩ ra chuyện bán đấu giá máy bay, chắc chắn họ là người trong ngành, họ biết rõ máy bay này bán sắt vụn chỉ được vài trăm triệu.

 Ba là, ai đã nghĩ ra chuyện lấy tiền ngân sách để bù cho đủ 10 tỉ đồng. Ai là người được hưởng số tiền này.

 TS Nguyễn Bách Phúc

 

 2. Bài của Dân Trí ngày 26 tháng 7 năm 2023

BOEING 727-200 CÓ THỂ TIẾP TỤC NẰM IM VÔ DỤNG
TẠI SÂN BAY NỘI BÀI, HOẶC SẼ ĐƯỢC "TÁI SINH"
NGAY TRONG NĂM NAY?

https://dantri.com.vn/xa-hoi/sau-16-nam-da-den-luc-tai-sinh-may-bay-b727-bi-bo-roi-o-noi-bai-20230726010032317.htm

 (Dân trí) - Chiếc Boeing 727-200 có thể tiếp tục nằm im một cách vô dụng tại sân bay Nội Bài, hoặc nó sẽ được "tái sinh" ngay trong năm nay bởi những lãnh đạo không muốn đợi chờ thêm.

 Chiếc Boeing 727-200 có thể tiếp tục nằm im một cách vô dụng tại sân bay Nội Bài, hoặc nó sẽ được "tái sinh" ngay trong năm nay bởi những lãnh đạo không muốn chờ đợi thêm.

 Cảm giác nước tràn vào mũi giày, dè chừng với lũ ong vờn quanh và tin đồn về rắn hổ mang, bạn vẫn tiếp tục dấn bước qua bụi cỏ để tiến đến gần một khối kim loại khổng lồ nằm ở rìa phía đông sân bay Nội Bài, Hà Nội. Ở đó, chiếc Boeing 727-200 sắp bị mưa nắng xóa hết màu sơn trên thân vỏ.

Bước đến gần khối kim loại đang gỉ sét, bạn có thể nghe thấy tiếng chim ríu rít nhưng không biết đích xác lũ chim trốn ở đâu, trong động cơ phản lực, hốc chứa càng máy bay hay đâu đó trong các ống xả.

 

Chiếc máy bay đã bị "bỏ rơi" từ năm 2007. Nhà chức trách mất 16 năm nhưng vẫn chưa chốt được phương án xử lý tài sản này.

 Cuối tháng 6/2023, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Lê Anh Tuấn ký văn bản yêu cầu Cục Hàng không khẩn trương xử lý chiếc máy bay, đồng thời cảnh báo Cục "hoàn toàn chịu trách nhiệm trong việc chậm triển khai phương án xử lý".

 

Quá trình tìm kiếm nhân chứng giai đoạn chiếc Boeing 727-200 từng hoạt động tại Nội Bài năm 2007, phóng viên liên hệ ông Vũ Ngọc Kiệm, khi đó là Giám đốc khu bay Cụm cảng hàng không miền Bắc.

 Ông Kiệm đã về hưu, sống trong một căn hộ ở quận Thanh Xuân, Hà Nội. Vị cán bộ của cụm cảng đồng thời là nguyên Phó giám đốc sân bay Nội Bài xác nhận ông vẫn còn nhớ thời điểm máy bay Boeing 727-200 từ Xiêm Riệp (Campuchia) hạ cánh xuống Nội Bài. Nó không bao giờ cất cánh nữa.

"Khoảng tháng 2/2007, Cục Hàng không Việt Nam cấp phép cho hãng Royal Khmer Airlines khai thác chặng bay Nội Bài - Xiêm Riệp với tần suất một chuyến/tuần. Ban đầu họ bay dòng Boeing 737, sau đó lại đổi sang chiếc Boeing 727-200 số hiệu XU-RKJ", nguyên lãnh đạo khu bay hồi tưởng.

 Thời điểm đó, hãng bay không ký hợp đồng lâu dài với cụm cảng mà chỉ bay thuê chuyến (charter), bay chuyến nào trả tiền chuyến đó. Thấy không ổn, ông Kiệm đã yêu cầu hãng phải đặt cọc 5.000 USD.

 Một ngày đầu tháng 5/2007, khi chuẩn bị thực hiện chuyến bay tiếp theo từ Nội Bài đi Xiêm Riệp, máy bay gặp trục trặc, không thể cất cánh.

Đại diện hãng bay Royal Khmer Airlines tại Việt Nam khi đó là một thanh niên người Việt mà ông Kiệm không nhớ tên. Người này thường ghé qua phòng tài chính của cụm cảng để thanh toán chi phí cất hạ cánh, sân đỗ…

Khi máy bay phát sinh sự cố kỹ thuật và bắt đầu nằm ỳ ở Nội Bài nhiều tuần lễ, người thanh niên "đại diện hãng" khẳng định sẽ thanh toán chi phí sân đỗ.

 

 "Đúng là có thanh toán thêm một thời gian, ngắn thôi, rồi cậu ấy cũng biến mất", ông Kiệm kể.

Thời gian sau đó, hãng bay Royal Khmer Airlines phá sản. Nhà chức trách hàng không Campuchia tuyên bố xóa quốc tịch của chiếc máy bay đang mắc kẹt tại Nội Bài.

Ông Nguyễn Đức Hùng, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), vào giai đoạn 2007 là Phó giám đốc khu bay Cụm cảng miền Bắc (cấp phó của ông Kiệm). Chia sẻ với phóng viên Dân trí, ông Hùng vẫn còn nhớ một nỗ lực cuối cùng của chủ máy bay để đưa nó về nước.

"Thời điểm Royal Khmer Airlines phá sản, chủ sở hữu máy bay lúc đó là Airsmith có sang để tìm cách đưa máy bay về. Họ cũng chấp nhận thanh toán các chi phí sân đỗ. Tuy nhiên, khi đưa phi công sang và kiểm tra tình trạng kỹ thuật thì phi công từ chối không bay", ông Hùng chia sẻ.

 

Theo lời chủ sở hữu máy bay nói lại với ông Hùng, họ đã hứa hẹn trả cho phi công gần 10.000 USD chỉ để bay chiếc máy bay đó về nước. Nhưng sau khi kiểm tra chiếc máy bay, phi công nhất quyết không ngồi vào buồng lái.

 Khi đó, ông Trần Long Nhiên, Tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không miền Bắc, có hỏi về tình hình hợp đồng giữa hãng bay và cảng. Ông Kiệm trả lời rằng không có ràng buộc hợp đồng nhưng "rất may mắn" vì đã giữ được khoản tiền cọc 5.000 USD. Số tiền này về sau cũng bị trừ hết vào chi phí đỗ máy bay.

Sau đó, Cụm cảng hàng không miền Bắc có đề nghị Cục Hàng không Việt Nam yêu cầu chủ máy bay phải sang giải quyết. Tuy nhiên, cả chủ sở hữu lẫn đơn vị khai thác máy bay đều không có hồi âm.

 Đến khoảng năm 2014, phía sân bay tiếp tục đề nghị Cục Hàng không phải giải quyết dứt điểm. Cục Hàng không đã phát thông báo mời chủ sở hữu máy bay đến làm thủ tục nhận lại tài sản, đồng thời yêu cầu chủ máy bay thanh toán chi phí đỗ máy bay lũy kế đến năm 2014 là hơn 600.000 USD. 

Sau 6 ngày đăng tải thông tin nhưng không nhận được phản hồi, Cục Hàng không Việt Nam chính thức ra thông báo xác định máy bay đã bị bỏ.

 Ông Vũ Ngọc Kiệm cũng không ngờ đến năm 2019, khi nhận quyết định nghỉ hưu và rời khỏi chức vụ Phó giám đốc sân bay Nội Bài, ông vẫn thấy chiếc Boeing 727-200 nằm ở một góc sân bay, "thi gan" cùng mưa nắng.

"Thời điểm xuất hiện tại Nội Bài, chiếc B727-200 của Royal Khmer Airlines không phải là máy bay mới, nó rất cũ rồi", ông Kiệm nhớ lại.  

 Quay ngược thời gian về năm 2007, sân bay Nội Bài lúc đó chưa có nhà ga T2, chưa có ga VIP hay sảnh E, chỉ có duy nhất một nhà ga T1 hình sao 3 cánh. Trên đường băng vẫn còn những dòng máy bay như F70, ATR-72, nhưng cũng đã có nhiều dòng máy bay hiện đại hơn như A320, A330 hay Boeing 777…

 Trong một thập kỷ đầu tiên nằm tại Nội Bài, dường như không có động lực nào đủ lớn để khiến chiếc B727 "nhúc nhích". "Cảng không dám động vào, chẳng làm gì được vì không có thẩm quyền với tài sản không phải của mình", ông Kiệm chia sẻ.

 Đến năm 2016, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ (nay là Chủ tịch Quốc hội) ra chỉ đạo về việc phải tổ chức bán đấu giá, giải quyết dứt điểm tình trạng bỏ hoang của máy bay.

Năm 2017, Cục Hàng không Việt Nam đã thuê một đơn vị định giá tài sản đến kiểm tra tổng thể máy bay. Tuy nhiên, sau khi khảo sát, doanh nghiệp thẩm định giá "chào thua" vì không đủ hồ sơ, tài liệu để định giá. Họ chỉ đưa ra một mức giá ước tính là 1,7 tỷ đồng. Tuy nhiên, mức giá này sau đó cũng không được dùng làm cơ sở đấu giá.

Sau khi xác định đấu giá không thành công, lãnh đạo sân bay Nội Bài và Cục Hàng không có họp với Bộ GTVT để tìm hướng xử lý.

 "Trong cuộc họp, tôi đề xuất Bộ GTVT giao lại chiếc máy bay cho sân bay Nội Bài để làm mô hình phục vụ diễn tập khẩn nguy. Tuy nhiên, phía Bộ GTVT cho rằng chiếc máy bay đã thành tài sản của Nhà nước, mà lại giao tài sản này cho doanh nghiệp thì không đúng quy định", ông Kiệm kể và giải thích thêm sân bay Nội Bài trực thuộc ACV - doanh nghiệp có phần vốn ngoài Nhà nước.

 Khi Bộ GTVT trả lời như vậy, ông Kiệm tiếp tục đề nghị giao lại tài sản cho Cục Hàng không, sau đó Cục Hàng không giao lại cho cảng vụ quản lý và cho phép sân bay sử dụng làm mô hình diễn tập khi cần.

 "Các thành viên dự họp không thống nhất được phương án, cuộc họp phải giải tán", ông Kiệm nhớ lại.

 Trong 16 năm, đơn vị quản lý sân bay Nội Bài - dù chưa một lần được nhận bàn giao chiếc máy bay - vẫn phải cắt cử nhân viên an ninh bảo vệ nó như một phần tài sản quốc gia, phòng ngừa cháy nổ và ngăn người lạ đột nhập vào bên trong.

"Thi thoảng, lũ chim lại rúc vào trong các động cơ phản lực để làm tổ, gây phiền toái cho việc xua đuổi động vật ngoại lai khỏi sân bay", ông Kiệm chia sẻ.

 Cũng trong giai đoạn này, hàng không tư nhân nở rộ. Số lượng chuyến bay tăng mạnh. Bãi đỗ của sân bay trở lên chật chội khiến cho các lãnh đạo Nội Bài ngày càng "nhức mắt" với chiếc máy bay đang chiếm mất một chỗ đỗ.

Ông Kiệm cho biết chiếc B727 từng được kéo sang khu vực quân sự phía bắc sân bay để cho rộng chỗ. Tuy nhiên, phía đơn vị không quân phàn nàn, máy bay lại được kéo về đường lăn S1A.

 "Chúng tôi chỉ muốn kéo máy bay ra càng xa đường băng càng tốt, vì nằm gần sẽ ảnh hưởng đến tĩnh không của đường cất hạ cánh, hoặc có thể ảnh hưởng đến hệ thống radar của các máy bay đang hoạt động", nguyên lãnh đạo sân bay chia sẻ.

Năm 2018, chiếc máy bay được kéo từ đường lăn S1A ra bãi cỏ ở rìa phía đông của sân bay cách đó 150m, chính thức rời khỏi phạm vi sân đỗ Nội Bài. Cũng từ năm này, sân bay ngừng tính phí đỗ máy bay. Khi đó, khoản phí lũy kế trong 11 năm đã lên tới hơn 20 tỷ đồng.

 

Sau hơn 10 năm nằm im lìm, tới năm 2019, chiếc Boeing 727-200 bị bỏ rơi tại Nội Bài lại nổi tiếng khắp mặt báo. Bắt đầu xuất hiện những ý tưởng kỳ lạ về việc "đổi chác" chiếc máy bay này.

Một doanh nghiệp đã đề xuất với Cục Hàng không về việc đổi bánh, kẹo, rượu bia lấy máy bay Boeing 727-200. Số hàng hóa quy đổi trị giá 3 tỷ đồng. 

Một trung tâm dưỡng lão cũng gửi kiến nghị đổi chiếc máy bay lấy 3 suất dưỡng lão trong vòng 12 năm, tương đương 3,8 tỷ đồng. Họ mong muốn lấy chiếc máy bay về để "các cụ tại trung tâm có cơ hội trải nghiệm ngồi máy bay".

 

Bên cạnh những đề xuất có phần kỳ lạ, Cục Hàng không cũng ghi nhận nguyện vọng của các đơn vị Nhà nước như Bộ Công an đề nghị sử dụng máy bay làm phương tiện diễn tập chống khủng bố; ACV xin sử dụng máy bay cho công tác diễn tập an ninh, an toàn tại Nội Bài; Học viện Hàng không Việt Nam xin máy bay làm giáo cụ học tập, thực hành.

 Tuy nhiên, các đề xuất nêu trên hoặc bị Cục Hàng không từ chối, hoặc không có ý kiến phản hồi vì thiếu cơ sở.

Phó Tổng giám đốc ACV Nguyễn Đức Hùng cho biết sân bay Nội Bài đã tiếp một số đoàn công tác đến khảo sát chiếc máy bay nhưng sau đó họ đều bỏ cuộc do chi phí tháo dỡ, vận chuyển theo tính toán là quá lớn, lên tới hàng chục tỷ đồng.

 

Bước sang năm 2023, Bộ GTVT có văn bản yêu cầu Cục Hàng không phải xử lý dứt điểm chiếc B727-200 nằm tại Nội Bài theo hướng chỉ đạo trước đó của lãnh đạo Chính phủ. Cụ thể, Cục phải tiến hành bán đấu giá hoặc giao lại tài sản theo đúng quy định.

 Chia sẻ với phóng viên Dân trí, Cục trưởng Cục Hàng không Đinh Việt Thắng cho biết ông ủng hộ việc giao chiếc máy bay cho Học viện Hàng không.

"Cục đã thuê doanh nghiệp định giá rồi, chẳng được bao nhiêu mà cơ sở định giá không đầy đủ, không chắc chắn. Trong khi đó, để có một giáo cục trực quan như chiếc máy bay này là rất khó", ông Thắng chia sẻ.

 Trong 16 năm ròng, chiếc máy bay chỉ dịch chuyển được 150m, từ phạm vi đường lăn S1A ra một bãi cỏ nằm gần đó. Và giờ, trong 5 tháng còn lại của năm 2023, Học viện Hàng không đặt kỳ vọng đưa nó qua quãng đường gần 1.400 km để tới cơ sở đào tạo ở Cam Ranh (Khánh Hòa).

 Còn bà Nguyễn Thị Hải Hằng, Giám đốc Học viện Hàng không, cho biết: "Đối với những đơn vị khác thì máy bay bỏ không này chỉ là sắt vụn, còn đối với Học viện Hàng không thì nó rất có giá trị cho việc đào tạo. Có thể nói mỗi một centimet của máy bay đều đáng quý".

 Lãnh đạo học viện cho rằng nếu bỏ lỡ chiếc máy bay này, gần như họ rất khó có cơ hội kéo được một chiếc máy bay tương tự về trường. Trước đó, học viện có liên hệ với Boeing để xin máy bay cũ nhưng không thành công.

 Theo bà Hằng, để chuyển nhượng cho học viện một chiếc máy bay cũ, phía Boeing phải chọn một chiếc máy bay gần hết niên hạn, sau đó làm thủ tục để bay chuyến cuối cùng vào Việt Nam. Chi phí rất đắt đỏ và thủ tục phức tạp.

 Vừa qua, Học viện Hàng không đã tham khảo một đơn vị vận chuyển và ước tính được chi phí đưa chiếc máy bay từ Nội Bài vào Cam Ranh là khoảng 5-7 tỷ đồng. Họ sẽ cắt rời từng bộ phận của máy bay, vận chuyển về trường bằng xe siêu trường, siêu trọng. Sau đó, học viện sẽ bỏ thêm chi phí để sửa chữa, khôi phục lại mô hình máy bay.

 Hiện, học viện đang hoàn thiện hồ sơ giải trình với Bộ GTVT về tiêu chuẩn, định mức đào tạo liên quan đến tài sản là chiếc máy bay. Bà Hằng cho biết học viện sẽ hoàn tất việc giải trình trong tháng 7.

 "Nếu được Bộ GTVT chấp thuận, tôi ước chừng học viện có thể hoàn tất việc tiếp nhận và vận chuyển về trường trong vòng 3 tháng, tức là trong năm nay", lãnh đạo học viện chia sẻ.

 Ông Vũ Ngọc Kiệm, người trực tiếp điều hành việc đưa máy bay từ trong khu bay ra ngoài bãi cỏ vào năm 2018, đến nay vẫn than thở rằng quãng đường 150m đó "vô cùng vất vả". Ông ủng hộ ý tưởng của Học viện Hàng không nhưng cho rằng học viện khó có thể vận chuyển được chiếc máy bay về tận Khánh Hòa.

"Chiếc máy bay được để lại sân bay Nội Bài là tốt nhất, phục vụ diễn tập an ninh an toàn", nguyên lãnh đạo sân bay chia sẻ.

 Những năm gần đây, sân bay Nội Bài có một bộ thiết bị cứu hộ máy bay nhập khẩu từ nước ngoài. Họ muốn sử dụng chiếc máy bay bị bỏ rơi làm mô hình để thực nghiệm việc sử dụng bộ thiết bị. Tuy nhiên, không ai dám thao tác nâng hạ chiếc máy bay vì sợ làm hư hỏng tài sản Nhà nước.

"Chúng tôi mang máy móc ra 'tập chay' thôi, không dám động vào chiếc máy bay", 
đại diện sân bay chia sẻ.

 Boeing 727-200 là dòng máy bay chở khách 3 động cơ duy nhất của hãng sản xuất máy bay Boeing. Dòng máy bay này được xuất xưởng từ năm 1962 đến 1984 với tổng số 1.832 chiếc.

Máy bay này được thiết kế để chở từ 150 đến 200 khách. Một điểm đặc biệt là 3 động cơ được gắn ở phía đuôi máy bay chứ không phải 2 bên cánh. Trong đó, động cơ thứ 3 có cửa hút nằm trên đỉnh và ống phản lực nằm ở chóp đuôi.

 Nội dung: Ngọc Tân

Thiết kế: Khương Hiền