Đến Đà Lạt, vào thăm khu trưng bày tài liệu lưu trữ quốc gia của Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV (trực thuộc Cục Văn thư và lưu trữ nhà nước), 2 Yết Kiêu, TP Đà Lạt, các nhà nghiên cứu và du khách sẽ rất ngạc nhiên và hãnh diện khi được nhìn tận mắt, sờ tận tay những tấm phiên bản tài liệu mộc bản triều Nguyễn được sản sinh cách nay gần 200 năm.
Nội dung phong phú, đa dạng
Nội dung của khối tài liệu mộc bản triều Nguyễn rất phong phú và đa dạng, phản ánh mọi mặt về xã hội VN dưới triều Nguyễn.
Về lịch sử: có 30 bộ sách gồm 836 quyển: ghi chép về lịch sử VN từ thời Hùng Vương dựng nước cho đến triều Nguyễn.
Về địa lý: có hai bộ sách gồm 20 quyển: ghi chép về địa lý đã thống nhất ở VN và ghi chép về hoàng thành Huế.
Về chính trị xã hội: có năm bộ sách gồm 16 quyển: ghi chép về sách lược của các triều đại phong kiến VN.
Về quân sự: có năm bộ sách gồm 151 quyển: ghi chép về việc đánh dẹp các cuộc nổi dậy ở Bắc kỳ,Nam
Về pháp chế: có 12 bộ sách gồm 500 quyển: ghi chép về các điển chế và pháp luật triều Nguyễn.
Về văn hóa - giáo dục: có 31 bộ sách gồm 93 quyển: ghi chép về những nhân vật đỗ cử nhân, tiến sĩ triều Nguyễn.
Về tư tưởng triết học - tôn giáo: có 13 bộ sách gồm 22 quyển: ghi chép về phương pháp tiếp cận kinh điển Nho gia.Về văn thơ: có 39 bộ gồm 265 quyển: ghi chép thơ văn của các bậc đế vương và Nho gia nổi tiếng VN...
Về ngôn ngữ văn tự: có 14 bộ sách gồm 50 quyển: giải nghĩa luận ngữ bằng thơ Nôm.
Về quan hệ quốc tế: tài liệu mộc bản triều Nguyễn còn có giá trị khi tìm hiểu lịch sử và văn hóa các nước khác trên thế giới như: Lào, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc, Pháp...
Từ mộc bản đến... sách điện tửTài liệu mộc bản triều Nguyễn được sản sinh chủ yếu trong quá trình hoạt động của Quốc sử quán triều Nguyễn tại Huế. Ngoài ra còn bao gồm cả những ván khắc in được thu ở Văn miếu - Quốc tử giám (Hà Nội) được đưa vào Huế và lưu trữ ở Quốc tử giám dưới thời vua Minh Mạng và Thiệu Trị.
Trước năm 1960, tài liệu mộc bản triều Nguyễn được lưu trữ tại Huế. Từ năm 1960 được chuyển từ Huế về Đà Lạt. Quá trình di chuyển tài liệu mộc bản triều Nguyễn từ Huế về Đà Lạt rất công phu và cẩn trọng, phải di chuyển làm ba lần mới hoàn thành.
Từ năm 1961-1975 tài liệu mộc bản triều Nguyễn được cất giữ tại chi nhánh văn khố Đà Lạt. Do điều kiện bảo quản không tốt nên bị hư hỏng và xuống cấp trầm trọng. Sau năm 1975 được giao về Cục Lưu trữ nhà nước (nay là Cục Văn thư và lưu trữ nhà nước), bảo quản tại tòa nhà Dòng Chúa cứu thế. Từ năm 1984 được chuyển về bảo quản tại khu biệt điện Trần Lệ Xuân cũ (nay là Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV).
Hiện nay, khối tài liệu mộc bản triều Nguyễn đã được xây dựng nhà kho chuyên dụng hiện đại để bảo quản, đã phân loại, chỉnh lý khoa học, đồng thời được in rập ra giấy dó và số hóa, có phần mềm quản lý và phục vụ khai thác sử dụng. Để phát huy giá trị khối tài liệu này, năm 2004 Cục Văn thư và lưu trữ nhà nước cho phép biên soạn và xuất bản sách Mộc bản triều Nguyễn - đề mục tổng quan, giới thiệu toàn bộ nội dung khối tài liệu quý hiếm trên với các nhà nghiên cứu.
Năm 2009, cuốn sách đã được Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV biên soạn lại và bổ sung để tái bản dưới dạng sách điện tử nhằm giới thiệu rộng rãi tới các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước về khối tài liệu quý hiếm này.
Cùng với các loại tài liệu lưu trữ khác, các phiên bản tài liệu mộc bản triều Nguyễn trưng bày tại Đà Lạt đã thu hút đông đảo công chúng trong nước và quốc tế đến tham quan và chiêm ngưỡng.
Nội dung phong phú, đa dạng
Nội dung của khối tài liệu mộc bản triều Nguyễn rất phong phú và đa dạng, phản ánh mọi mặt về xã hội VN dưới triều Nguyễn.
Về lịch sử: có 30 bộ sách gồm 836 quyển: ghi chép về lịch sử VN từ thời Hùng Vương dựng nước cho đến triều Nguyễn.
Về địa lý: có hai bộ sách gồm 20 quyển: ghi chép về địa lý đã thống nhất ở VN và ghi chép về hoàng thành Huế.
Về chính trị xã hội: có năm bộ sách gồm 16 quyển: ghi chép về sách lược của các triều đại phong kiến VN.
Về quân sự: có năm bộ sách gồm 151 quyển: ghi chép về việc đánh dẹp các cuộc nổi dậy ở Bắc kỳ,
Về pháp chế: có 12 bộ sách gồm 500 quyển: ghi chép về các điển chế và pháp luật triều Nguyễn.
Về văn hóa - giáo dục: có 31 bộ sách gồm 93 quyển: ghi chép về những nhân vật đỗ cử nhân, tiến sĩ triều Nguyễn.
Về tư tưởng triết học - tôn giáo: có 13 bộ sách gồm 22 quyển: ghi chép về phương pháp tiếp cận kinh điển Nho gia.Về văn thơ: có 39 bộ gồm 265 quyển: ghi chép thơ văn của các bậc đế vương và Nho gia nổi tiếng VN...
Về ngôn ngữ văn tự: có 14 bộ sách gồm 50 quyển: giải nghĩa luận ngữ bằng thơ Nôm.
Về quan hệ quốc tế: tài liệu mộc bản triều Nguyễn còn có giá trị khi tìm hiểu lịch sử và văn hóa các nước khác trên thế giới như: Lào, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc, Pháp...
Từ mộc bản đến... sách điện tửTài liệu mộc bản triều Nguyễn được sản sinh chủ yếu trong quá trình hoạt động của Quốc sử quán triều Nguyễn tại Huế. Ngoài ra còn bao gồm cả những ván khắc in được thu ở Văn miếu - Quốc tử giám (Hà Nội) được đưa vào Huế và lưu trữ ở Quốc tử giám dưới thời vua Minh Mạng và Thiệu Trị.
Trước năm 1960, tài liệu mộc bản triều Nguyễn được lưu trữ tại Huế. Từ năm 1960 được chuyển từ Huế về Đà Lạt. Quá trình di chuyển tài liệu mộc bản triều Nguyễn từ Huế về Đà Lạt rất công phu và cẩn trọng, phải di chuyển làm ba lần mới hoàn thành.
Từ năm 1961-1975 tài liệu mộc bản triều Nguyễn được cất giữ tại chi nhánh văn khố Đà Lạt. Do điều kiện bảo quản không tốt nên bị hư hỏng và xuống cấp trầm trọng. Sau năm 1975 được giao về Cục Lưu trữ nhà nước (nay là Cục Văn thư và lưu trữ nhà nước), bảo quản tại tòa nhà Dòng Chúa cứu thế. Từ năm 1984 được chuyển về bảo quản tại khu biệt điện Trần Lệ Xuân cũ (nay là Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV).
Hiện nay, khối tài liệu mộc bản triều Nguyễn đã được xây dựng nhà kho chuyên dụng hiện đại để bảo quản, đã phân loại, chỉnh lý khoa học, đồng thời được in rập ra giấy dó và số hóa, có phần mềm quản lý và phục vụ khai thác sử dụng. Để phát huy giá trị khối tài liệu này, năm 2004 Cục Văn thư và lưu trữ nhà nước cho phép biên soạn và xuất bản sách Mộc bản triều Nguyễn - đề mục tổng quan, giới thiệu toàn bộ nội dung khối tài liệu quý hiếm trên với các nhà nghiên cứu.
Năm 2009, cuốn sách đã được Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV biên soạn lại và bổ sung để tái bản dưới dạng sách điện tử nhằm giới thiệu rộng rãi tới các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước về khối tài liệu quý hiếm này.
Cùng với các loại tài liệu lưu trữ khác, các phiên bản tài liệu mộc bản triều Nguyễn trưng bày tại Đà Lạt đã thu hút đông đảo công chúng trong nước và quốc tế đến tham quan và chiêm ngưỡng.
Mộc bản triều Nguyễn gồm 34.618 tấm là những văn bản chữ Hán - Nôm được khắc trên gỗ để in ra các sách tại VN vào thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Gỗ dùng làm ván khắc tài liệu mộc bản triều Nguyễn cũng rất đặc biệt, vừa mềm, vừa mịn. Theo tài liệu của triều Nguyễn để lại, gỗ dùng làm ván khắc tài liệu mộc bản là gỗ thị, gỗ lê, gỗ táo hay gỗ cây nha đồng. Thớ gỗ trắng, sáng ngời như ngà voi. Nét chữ khắc trên tài liệu mộc bản rất điêu luyện, tinh xảo và sắc nét.
No comments:
Post a Comment