Vậy đâu là những giải pháp để kỳ thi chung quốc gia thật sự hiệu quả?
Nhìn vào hệ thống giáo dục Việt Nam, kỳ thi đại học có lẽ là nhân tố đóng vai trò quan trọng nhất để giữ chất lượng giáo dục như mức hiện nay. Cho dù còn nhiều bất cập và liên tục được điều chỉnh, thay đổi trong nhiều thập niên qua, nhưng đây có lẽ là kỳ thi nghiêm túc nhất và mang tính phân loại tốt nhất. Do vậy, đây là kỳ thi cần được củng cố.
Ngược lại, các kỳ thi tốt nghiệp phổ thông có lẽ là những kỳ thi hình thức nhất khi mà gần như tất cả những người dự thi đều đỗ. Vì vậy, đây là kỳ thi nên bỏ do chúng chỉ gây ra lãng phí nguồn lực của xã hội.
Việc gộp chung hai kỳ thi rất có thể sẽ đạt được cả hai mục tiêu: (i) giúp nâng cao hiệu quả và tính phân loại của kỳ thi đại học; (ii) một cách gián tiếp loại bỏ kỳ thi tốt nghiệp hình thức.
Là người đã học hầu hết các cấp ở Việt Nam (từ phổ thông đến sau đại học), đã được học ở một nền giáo dục tiên tiến trên thế giới và có một thời gian nghiên cứu, tìm hiểu về giáo dục đại học, tôi cho rằng việc gộp hai kỳ thi là một cải cách đúng hướng cần triển khai ngay.
Là người đã học hầu hết các cấp ở Việt Nam (từ phổ thông đến sau đại học), đã được học ở một nền giáo dục tiên tiến trên thế giới và có một thời gian nghiên cứu, tìm hiểu về giáo dục đại học, tôi cho rằng việc gộp hai kỳ thi là một cải cách đúng hướng cần triển khai ngay.
Để có thể góp phần chọn ra cách tiếp cận phù hợp nhất như lời kêu gọi của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong dự thảo về việc gộp chung hai kỳ thi, tôi xin nêu ra hai phương án: i) Phương án đề xuất; và ii) Phương án dựa vào phương án 3 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Phương án đề xuất
Từ thực tế chương trình thi SAT của Mỹ, với một cách thức ra đề hợp lý, một thời gian 3-4 giờ là đủ để đánh giá và phân loại học sinh. Ở bối cảnh của Việt Nam hiện nay, tôi cho rằng, chỉ cần tổ chức thi trong một ngày với hai bài thi là quá đủ.
Bài thi khoa học tự nhiên gồm toán, tin học, vật lý, hóa học, sinh học và công nghệ; bài thi khoa học xã hội và ngoại ngữ gồm ngữ văn, lịch sử, địa lý, giáo dục công dân và ngoại ngữ. Mỗi bài thi kéo dài 210 phút.
Bài thi thứ nhất được chia thời gian gồm: toán 60 phút, mỗi môn thi còn lại sẽ có 30 phút. Toàn bộ các câu hỏi đều ở dạng trắc nghiệm.
Bài thi thứ hai gồm hai phần. Phần một kéo dài 150 phút cho các câu hỏi trắc nghiệm với 30 phút cho mỗi môn. Phần thứ hai là một bài tự luận 60 phút. Nội dung phần tự luận này là để kiểm tra khả năng phân tích và lập luận của học sinh kết hợp với một số kiến thức về ngữ văn.
Đối với môn ngoại ngữ, để đảm bảo công bằng, những học sinh không đủ điều kiện hoặc không thể thi ngoại ngữ thì sẽ phải làm thêm một phần câu hỏi bổ sung của các môn về khoa học xã hội với thời lượng tương đương với thời lượng môn ngoại ngữ. Tuy nhiên, việc chuyển ngoại ngữ thành môn bắt buộc nên được triển khai càng sớm càng tốt.
Lúc này, việc chấm bài sẽ rất đơn giản. Nguồn lực, tính chủ quan cũng như khả năng tiêu cực sẽ được giảm thiểu rất nhiều. Chỉ có phần tự luận là cần có giáo viên chấm.
Các phần còn lại hoàn toàn không cần người có chuyên môn.
Có người lo ngại về khả năng xây dựng các bộ đề trắc nghiệm sẽ tốn kém. Tuy nhiên, việc này sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian cũng như nguồn lực trong khâu chấm bài. Hơn thế, nếu việc hình thành trung tâm khảo thí độc lập và việc tin học hóa quá trình thi được triển khai sớm thì mọi chuyện sẽ đơn giản hơn nhiều.
Phương án dựa vào phương án 3 của Bộ Giáo dục và Đào tạo
Nếu không muốn thay đổi quá mức, phương án 3 trong bản dự thảo hiện tại là khả dĩ và tiết kiệm hơn cả. Việc tổ chức thi sẽ là hai ngày với bốn môn thi. Bài thi toán - tin gồm các môn toán và tin học; bài thi khoa học tự nhiên gồm vật lý, hóa học, sinh học và công nghệ; bài thi khoa học xã hội gồm ngữ văn, lịch sử, địa lý và giáo dục công dân; và bài thi ngoại ngữ.
Với phương án này, cũng như phương án lý tưởng, chỉ bài thi khoa học xã hội là có phần tự luận dài 60 phút còn lại tất cả nên là trắc nghiệm. Mỗi bài thi sẽ kéo dài trong thời gian ba tiếng, ngoại trừ môn ngoại ngữ chỉ cần 90 phút.
Với cả hai phương án, các môn thi nên được chia thành từng phần riêng biệt. Ví dụ, bài thi khoa học tự nhiên gồm vật lý, hóa học, sinh học và công nghệ. Khi đó, điểm công bố sẽ gồm hai phần: điểm tổng thể và điểm thành phần. Điều này sẽ tạo điều kiện dễ dàng cho các trường xét chọn tùy vào mục tiêu của trường.
Đối với các ngành đòi hỏi thi năng khiếu như âm nhạc, hội họa, thể thao chẳng hạn thì các trường có thể có những cách thức kiểm tra năng khiếu đặc thù riêng của mình.
Tóm lại, người viết bài này ủng hộ ý tưởng nhập hai kỳ thành một mà thực chất là loại bỏ kỳ thi tốt nghiệp và tăng cường kỳ thi đại học với khối kiến thức tổng quát hơn và tính phân loại tốt hơn. Đây có thể là một cột mốc đáng nhớ của việc cải cách hệ thống giáo dục Việt Nam để đưa nó đến mức có thể đáp ứng những yêu cầu cũng như đòi hỏi của cuộc sống cũng như sự phát triển của Việt Nam.
Huỳnh Thế Du
No comments:
Post a Comment