Sáng ngày 2-8-2014, Hội nghị Khoa học sinh viên Đại học Hoa Sen lần thứ 5 vẫn diễn ra tại cơ sở chính trên đường Nguyễn Văn Tráng, quận 1, TPHCM. Chỉ khác với mọi năm, ở hành lang hội nghị trong giờ giải lao, chủ đề mà các sinh viên quan tâm bàn tán nhiều không còn là chuyện về khoa học, mà là về một “cuộc chiến” khác đang vào hồi “leo thang căng thẳng”. Cuộc chiến đó dự báo sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai, cụ thể hơn, là mảnh bằng tốt nghiệp mà họ sắp nhận.
“Không vì mục tiêu lợi nhuận”!
Cùng thời điểm, cách đó gần 3 ki lô mét, tại khách sạn Bông Sen trên đường Đồng Khởi, quận 1, một cuộc họp đại hội đồng cổ đông bất thường của Đại học Hoa Sen diễn ra, nóng bỏng, gay gắt và kéo dài suốt từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều. Đại hội cổ đông này là giọt nước tràn ly, khi mà gần hai năm nay, chủ trương làm giáo dục và cách thức quản trị kinh doanh nhà trường của Ban giám hiệu nhà trường đã không tìm thấy điểm chung với quan điểm của nhà đầu tư.
Nói cụ thể hơn, khẩu hiệu của phía Ban giám hiệu - mà đại diện là Hiệu trưởng Bùi Trân Phượng - nêu lên về một mô hình đại học tư thục phi lợi nhuận đã không thuyết phục được một nhóm cổ đông (ban đầu nắm 30% cổ phần, sau, đã vượt lên chiếm đa số) dẫn đến việc bãi miễn hội đồng quản trị đương nhiệm, tiếp sau đó, dự báo sẽ quyết định lại ghế hiệu trưởng. Và một hội đồng quản trị mới được bầu lên vào cuối ngày 2-8-2014, sau khi cả đại hội và báo chí đều phải nhịn bữa ăn trưa để theo dõi những phiên tranh luận đầy kịch tính.
Đến ngày 4-8, hội đồng quản trị đương nhiệm lại tuyên bố đại hội đồng cổ đông bất thường trước đó được tổ chức không hợp pháp do sai quy trình. Theo luật thì hội đồng quản trị được bầu ra phải chờ cơ quan có thẩm quyền xét công nhận.
Trước đó, chiều 31-7-2014, tại văn phòng Đại học Hoa Sen, ông Nguyễn Duy Long - người vừa nhậm chức Hiệu phó của Đại học Hoa Sen vài chục ngày qua đã phải đương đầu với chuyện “dầu sôi lửa bỏng” này - giới thiệu với phóng viên bộ hồ sơ, lịch sử phát triển của Đại học Hoa Sen, những văn bản pháp luật được ban hành trong các thời kỳ có ảnh hưởng đến các bước đi của trường... dày gần một gang tay; để giải thích cho bối cảnh dẫn đến “nguồn cơn” sự việc.
Trong đó, cần chú ý nhất là dấu mốc từ năm 2006, khi trường Cao đẳng Bán công Hoa Sen chuyển thành Đại học Tư thục Hoa Sen. Trong quá trình chuyển đổi, cổ đông nhà trường có hai thành phần chính, gồm: cán bộ, công nhân viên và các cổ đông chiến lược. Trường nỗ lực đấu tranh giữ 65% là cổ phần cán bộ công nhân viên và 35% cổ phần các cổ đông chiến lược nhưng trên thực tế, con số đạt được là 51% cổ phần của cán bộ công nhân viên nhà trường, 10% cổ phần của giảng viên thỉnh giảng lâu năm và 39% cổ phần của các cổ đông chiến lược (hai cổ đông lớn trong số này: Saigon Co-op, khách sạn Sài Gòn...).
Đến thời kỳ này, về khuynh hướng đào tạo, khoản 7 điều 8 trong điều lệ hoạt động của Đại học Tư thục Hoa Sen ghi rõ đây là trường đại học tư thục “hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận” với cách triển khai điều lệ cụ thể cổ tức chia cho cổ đông khá thấp, khống chế dưới mức lãi suất trái phiếu chính phủ.
“Khi không vì mục tiêu lợi nhuận, thì nhà trường khống chế cổ tức để dành phần lớn lợi tức chi cho tái đầu tư. Một phần, khi chia cho cổ đông thấp, nhà trường hy vọng cổ phiếu sẽ không bị bán ra bên ngoài”, ông Hoàng Đức Bình, Trưởng phòng Truyền thông - Tuyển sinh, lý giải.
Nhưng theo ông Long, đó chỉ là trên lý thuyết. “Trên nguyên tắc, cổ tức đã có hai cách chia: tiền mặt và cổ phiếu. Khi chia bằng tiền mặt, thì có một dòng tiền sẽ đi ra bên ngoài; nhưng chia bằng cổ phiếu thì sẽ tăng vốn điều lệ. Vậy, từ khi có Nghị định 141/2013/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục đại học đi vào thực tế từ cuối năm 2013, trong đó “Hội đồng quản trị của cơ sở giáo dục đại học tư thục xây dựng phương án, phương thức sử dụng tài sản, nguồn vốn thuộc sở hữu chung hợp nhất không phân chia” (khoản 4, điều 5) thì người ta sợ mọi nguồn lãi dồn lại cho trường, nên nhiều người đã tính tới giải pháp xử lý cổ phiếu theo kiểu lời bán, gốc giữ”, ông Long nói.
Phát biểu tại hội thảo Đối thoại giáo dục: thảo luận về cải cách giáo dục đại học Việt Nam do Nhóm đối thoại giáo dục và Lãnh sự quán Mỹ tại TPHCM tổ chức (ngày 31-7 và 1-8-2014), bà Bùi Trân Phượng chia sẻ rằng những sự việc xảy ra khiến bà quá bận tâm, ít nhiều ảnh hưởng đến sự hoàn thiện của văn bản tham luận chủ đề “Đại học tư thục ở Việt Nam: có thể và chưa thể”. Bà nói một cách hình ảnh: “Con tàu mà tôi là thuyền trưởng đang trong trạng thái chòng chành sóng gió dữ dội”.
Khủng hoảng truyền thông
“Làm sao không lo lắng được khi báo chí hàng ngày đưa tin rằng đang có một cuộc chiến ở ngay ngôi trường mà em đang theo học. Em chỉ mong mọi người vì trường, vì tụi em nhiều hơn. Em cũng tin tưởng Đại học Hoa Sen đang ở trên một cái đà cao, nếu có biến động gì, thì cũng không ảnh hưởng quá lớn đến việc học của sinh viên”, Phương Linh, sinh viên năm 2, khoa Ngôn ngữ - Văn hóa, Đại học Hoa Sen, chia sẻ.
Chương trình tư vấn tuyển sinh năm nay ở Đại học Hoa Sen có không khí trầm lắng hẳn so với mọi năm. Có thể nghe những sinh viên năm thứ 4 nói với những tân sinh viên rằng, “chuyện đó có thầy cô lo, các em đừng bận tâm quá”.
Nếu quản trị rủi ro không tốt thì sớm muộn gì rủi ro cũng sẽ đến. Bài học từ Đại học Hoa Sen là bài học lơ là trong quản lý. Việc phân quyền là tốt, nhưng phải có cơ chế giám sát rủi ro, minh bạch và khả năng tự kiểm soát.
Nguyễn Duy Long, Hiệu phó Đại học Hoa Sen
|
TS. Lưu Thanh Trà, giảng viên chủ nhiệm chương trình Mạng - Máy tính Đại học Hoa Sen, ngậm ngùi: “Nhiều phụ huynh đã gọi cho tôi bày tỏ nỗi lo lắng, giao động. Nhiều sinh viên đã thắc mắc không biết rồi đây có được cấp bằng hay không. Là một người không theo phía nào, tôi chỉ biết trấn an họ, và nói rằng mình trong vai trò người thầy, sẽ làm tốt nhất có thể để bảo vệ sinh viên, không chấp nhận những người làm tổn hại đến các em, dù chính tôi cũng không biết điều gì sẽ đón chờ mình ở phía trước”.
Khi được hỏi, nhà trường xử lý khủng hoảng truyền thông ra sao trước mùa nhập học, ông Hoàng Đức Bình chia sẻ: “Chúng tôi đã có thư hiệu trưởng gửi cho các sinh viên trong thời gian sớm nhất”. Được biết, bà Bùi Trân Phượng cũng đã có một văn bản gửi đến một số tòa soạn báo để trình bày quan điểm của mình, sẵn sàng hợp tác để thông tin không bị nhiễu loạn, ảnh hưởng đến tâm lý người học, phụ huynh và tác động xấu đến thương hiệu của trường.
Nhìn rộng hơn, sẽ có một hệ lụy lớn phía sau cuộc khủng hoảng của Đại học Dân lập Hùng Vương và bây giờ đến lượt Đại học Tư thục Hoa Sen: tâm lý xã hội sẽ dè dặt hơn đối với mô hình giáo dục tư thục, dân lập. Và cái nhãn “hạng hai” vốn được gắn cho những trường ngoài công lập, thì nay, sẽ còn lâu mới được xóa đi trong nhận thức người dân (với tư cách khách hàng) lẫn những người làm chính sách, quản lý giáo dục.
Khẩu hiệu xã hội hóa đầu tư phát triển giáo dục sẽ bị coi viển vông hơn bao giờ hết khi mà cuộc chiến của Hoa Sen vẫn còn nằm ở chính nội tại của nó - bị hiểu là mô hình dễ nảy sinh “đấu đá nội bộ” và có tính rủi ro cao. Trong cuộc chiến này, phe nào thắng thì người học, người dạy cũng đều phải chịu những hệ lụy đáng kể!
Nguyễn Vĩnh
No comments:
Post a Comment