Giá dầu gõ cửa từng nhà!

Thời báo Kinh tế Sài Gòn, ngày 22/01/2016,         http://www.thesaigontimes.vn/141365/Gia-dau-go-cua-tung-nha.html,         Ông là chủ nhân một vườn cao su rộng hàng chục héc ta ở Đồng Nai. Ông nói chưa bao giờ bi quan như lúc này bởi giá mủ cao su cứ tụt hoài. “Nếu giá bán cỡ 19 triệu đồng/tấn thì gia đình tôi và cao su tiểu điền quanh đây còn cầm cự được, chứ về 16 triệu đồng/tấn là đứt luôn”, ông than thở. 

Giá các loại khoáng sản, nguyên liệu năng lượng... đang trôi theo giá dầu thô thế giới. Không chỉ cao su, mà giá các loại khoáng sản, nguyên liệu năng lượng khác như than đá, cũng đang trôi theo giá dầu thô quốc tế. Chưa đầy ba tuần kể từ đầu năm 2016, giá dầu thô thế giới đã lao dốc hơn 23% (tính đến sáng ngày 20-1 giá dầu ở mức 28,13 đô la Mỹ/thùng). Trên các phương tiện truyền thông quốc tế, mở trang mạng nào cũng thấy tin tức, kiểu “Giá dầu dưới 30 đô la Mỹ, một số dự báo giá sẽ về gần 10 đô la Mỹ”; “Giá dầu có thể còn thấp hơn? IEA nói bạn có thể đặt cược”; “Ngân sách Nga hụt thu gần 39 tỉ đô la Mỹ vì giá dầu”; “Đô la Canada thấp hơn cả đô la Singapore vì giá dầu”... Trong một biển những dự báo chẳng có bóng dáng chút xíu lạc quan nào, bỗng nhiên 2-3 ngày trước ngân hàng đầu tư Goldman Sachs tung ra nhận định năm 2016 sẽ xuất hiện thị trường con bò cho nhiên liệu hàng hóa (tức là giá lên). Đến nước này, tốt nhất là theo dõi diễn biến giá, chẳng nên dự đoán làm gì cho... mệt! Giá dầu đang gõ cửa từng nhà. Cách nào ư? Ngày 19-1 giá xăng Ron 92 giảm thêm lần nữa, còn 15.442 đồng/lít. Đổ xăng xe máy bớt được 2.000-3.000 đồng/lượt, xe hơi nhiều hơn, xe vận tải nhiều hơn nữa. Giá cước taxi của VinaSun giảm 500 đồng/km. Chắc chỉ giá vé máy bay chưa giảm, bất chấp giá xăng cho loại giao thông cao cấp này được điều chỉnh theo giá dầu. Ai chẳng phải đi lại, mà đi lại là đụng đến xăng dầu. Chịu ảnh hưởng rõ nhất của giá dầu là CPI năm 2015 thấp nhất trong vòng 14 năm qua, chỉ tăng 0,6% so với cùng kỳ. Nếu không tính những lần tăng giá điện, tăng chi phí giáo dục, y tế, tăng phí môi trường đánh trên xăng dầu, chắc chắn CPI còn thấp hơn. Trong cấu thành của CPI, theo Tổng cục Thống kê, nhờ cậy giá xăng dầu giảm mà chỉ số giá của nhóm nhà ở - vật liệu xây dựng năm ngoái giảm 1,62% so với năm 2014; giao thông giảm mạnh nhất 11,92%; giá gas sinh hoạt giảm 18,6%. CPI tháng 1-2016 cho dù là tháng cận Tết Âm lịch được dự báo sẽ vẫn thấp. Kiểm soát lạm phát đã không còn là chuyện quá nặng nề, nhưng có lẽ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không dám thở phào. Lý do chủ yếu là các dư địa chính sách tiền tệ đều đã hết: tỷ giá, lãi suất huy động + cho vay, dự trữ bắt buộc... tiêu chí nào cũng đang ở mức cận giới hạn, khó mà nhúc nhích đi xuống thêm được. Lãi suất cho vay các ngành nghề ưu đãi trung bình 7%/năm, lãi suất tiền gửi 5-6%/năm, xuống nữa làm sao ngân hàng thương mại huy động được vốn? Dự trữ bắt buộc tiền đồng 3%, Agribank được áp dụng mức 1%. Tỷ giá hối đoái không thể đứng yên mãi ở mức hiện hành trong suốt năm 2016 bởi đồng đô la Mỹ đang mạnh lên và các đồng tiền khu vực, đồng nhân dân tệ đã và đang mất giá nhiều hơn tiền Việt so với đô la Mỹ. Các nhà xuất khẩu nông sản, thủy hải sản Việt vừa trải qua một năm khó khăn một phần vì tỷ giá.            Bởi thế một khi giá dầu quốc tế bật lên khỏi vùng đáy, những cấu thành chủ chốt của CPI có thể thay đổi cái ào. Giá dầu đã giảm rất nhanh trong thời gian quá ngắn, thì khả năng nó tăng trở lại mau lẹ trong vài tháng không phải là không thể xảy ra. Khi đó CPI của năm 2016 có thể ở mức 3%, thậm chí 5% không biết chừng. Mà nếu CPI 3-5%, liệu lãi suất tiền gửi có còn 5-6%/năm? Ở thị trường tài chính Việt Nam, vấn đề tâm lý luôn là một thách thức thường xuyên không chỉ với giới doanh nghiệp, giới đầu tư, mà cả với các nhà hoạch định chính sách. Thứ Hai đầu tuần này, một phần do tác động của giá dầu, có thời điểm VN-Index đã “rơi tự do” 24 điểm, gần 4%, “cú giật” khiến giá trị vốn hóa của sàn TPHCM “bay hơi” 1,4 tỉ đô la Mỹ chỉ trong vài tiếng đồng hồ. Tính từ đầu năm đến hết thứ Hai ấy, Hose mất khoảng 5 tỉ đô la Mỹ giá trị vốn hóa. Thị trường chứng khoán, hàn thử biểu của nền kinh tế, mà phập phù như vậy, thử hỏi sao thị trường tài chính bền vững được? Những ngày này, hỏi chuyện các doanh nghiệp dầu khí, giọng ai cũng trầm. Tổng công ty Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí (PVD) năm nay đặt kế hoạch lợi nhuận trước thuế 500 tỉ đồng mà lãnh đạo vẫn lo. Năm 2014 lợi nhuận sau thuế của PVD lên tới hơn 2.500 tỉ đồng, năm nay chỉ tiêu chưa bằng 20%. Hội đồng quản trị Tổng công ty Dung dịch khoan và hóa phẩm dầu khí (PVC) vừa họp và công bố kế hoạch tài chính toàn tổng công ty hợp nhất năm nay, theo đó lợi nhuận sau thuế được ấn định 82,7 tỉ đồng, giảm mạnh từ mức 211 tỉ đồng năm 2014. Kế hoạch của các doanh nghiệp dầu khí khác cũng tương tự. Cổ phiếu dầu khí đang ngấm nỗi đau bào mòn hàng ngày của giá dầu khi thị giá ở mức thấp nhất của ba năm, thậm chí thấp nhất kể từ khi niêm yết.         Trở lại với giá dầu quốc tế, Goldman Sachs lập luận rằng các công ty sản xuất hàng hóa nguyên liệu trong năm nay cuối cùng sẽ phải cắt giảm sản lượng đến mức cần thiết để cung cầu trở lại cân bằng. Điều này sẽ được xúc tác bởi sự toàn cầu hóa và tăng thanh khoản cho thị trường hàng hóa, nghĩa là sản lượng dư thừa sẽ được hấp thụ một cách dễ dàng hơn hiện tại. “Câu chuyện chủ yếu của năm 2016 sẽ là sự thay đổi thực tế mang tính nền tảng đưa tới việc cân bằng lại các thị trường để khai sinh một thị trường giá lên mới (a new bull market) mà chúng ta sẽ nhìn thấy vào cuối năm 2016” - Goldman Sachs nhấn mạnh trong báo cáo mới nhất. Dự báo vẫn chỉ là dự báo. Có điều khi giá xuống đến một mức nào đó, khai thác dầu thô hay khoáng sản không còn lời, người ta sẽ chẳng tội gì khai thác cho mất công sức. Thời điểm đó có lẽ đang đến gần. Từ mức 146 đô la Mỹ/thùng, giá dầu đã chạy về 28,13 đô la Mỹ/thùng, giảm 80,8% so với đỉnh. Giả sử giá dầu mất thêm 10 đô la Mỹ/thùng, tức về mức 19-20 đô la Mỹ/thùng, tương đương thêm 6% nữa so với đỉnh, không phải quá xa. Liệu trong số các nước xuất khẩu dầu mỏ, bao nhiêu nước có giá thành sản xuất dầu dưới 20 đô la Mỹ/thùng? Khi giá dầu làm cho các nhà sản xuất “chán” đến mức thu hẹp sản xuất, ngưng đầu tư, tìm kiếm thăm dò, khai thác, thứ nhiên liệu “vàng đen” này có thể sớm quay lại vị trí mà nó từng thống trị trên thị trường hàng hóa suốt cả thập kỷ qua. Hải Lý