TS Nguyễn Bách Phúc Chủ tịch Hội Tư vấn
Khoa học Công nghệ và Quản lý Tp HCM HASCON Viện trưởng Viện Điện – Điện tử - Tin học
Tiến sĩ Nguyễn
Bách Phúc khẳng định: Tổng chiều dài của các đường bay của Cục Hàng không dài hơnTổng chiều dài đường bay thẳng là 149 Km với đường bay trước 2009, 132 Km với đường bay sau 2009, 105 Km với đường bay hiện nay.
Gần đây công luận lại ồn ào về “Đường
bay vàng”. Các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà báo phát biểu rất nhiều, duy
có một điểm cốt yếu để tính toán và so sánh hiệu quả của các đường bay, là chiều
dài đường bay, thì mọi người ít nói đến, hoặc chỉ nêu ra con số, nhưng mỗi người
một khác không ai giống ai, và không chứng minh những con số đó xuất xứ từ đâu.
Hơn nữa, nhiều người không phân biệt ba tuyến đường bay do Cục Hàng không Việt
Nam hoạch định trong 3 thời kì, và không phân biệt hoặc lẫn lộn khoảng cách theo đường chim bay (khoảng
cách địa lý) với chiều dài đường bay thực tế.
Thực ra chiều
dài đường bay hoàn toàn có thể tính toán một cách chính xác, bằng kiến thức
toán học của học sinh tốt nghiệp phổ thông, chứ không như một số người tuyên bố
rằng không thể tính toán được, hoặc có người bịa ra rằng phải tính toán bằng
toán học cao cấp cho dù họ chẳng hiểu gì về toán cao cấp, càng không cần thiết
phải dùng đến phương pháp bay thử bằng simulator như Cục
hàng không VN.
Chiều dài đường
bay gồm:
-
Chiều
dài địa lý: là khoảng cách theo đường chim bay từ sân bay xuất phát đến sân bay
mục tiêu nếu bay thẳng, hoặc tổng các khoảng cách theo đường chim bay giữa các
điểm mà máy bay bay qua, (vị trí địa lý theo bản đồ đường bay).
-
Chiều
dài cất cánh: gồm quãng đường bay thẳng từ khi rời mặt đất đến khi bắt đầu quay
vòng chuyển hướng (nếu có chuyển hướng), cộng với chiều dài đường bay vòng để chuyển hướng.
-
Chiều
dài hạ cánh: gồm chiều dài đường bay vòng để chuyển hướng (nếu có chuyển hướng)
trước khi hạ cánh, cộng với quãng đường bay thẳng tối thiểu theo hướng đường
băng, kể từ vị trí hoàn thành chuyển hướng đến đường băng của sân bay.
Trước hết xin
lưu ý rằng đường bay Hà Nội – Sài Gòn (thực ra từ Nội Bài đến Tân Sơn Nhất và
ngược lại) ngoài đường bay thẳng theo kiến nghị của phi công Mai Trọng Tuấn (đề
xuất đầu tiên vào năm 1983), mà công luận gọi là “đường bay vàng”, còn có ba đường
bay do Cục hàng không Việt Nam hoạch định.
1.
Chiều dài địa lý
của 4 đường bay này:
 |
| Đường bay thẳng (vàng) |
 |
| Đường bay trước năm 2009 |
 |
| Đường bay sau năm 2009 |
.jpg) |
| Đường bay hiện nay (2014) |
-
Đường bay thẳng: từ Nội Bài, bay
thẳng đến sân bay Tân Sơn Nhất. Theo tính toán chính xác Chiều dài địa lý là 1163 Km
-
Đường bay trước
năm 2009:
xuất phát từ Nội Bài, bay qua trạm Ninh
Bình, sân bay Đà Nẵng, sân bay Buôn Mê Thuột, trạm Xuân Lộc cũ đến sân bay Tân
Sơn Nhất. Theo tính toán chính xác Tổng
chiều dài địa lý là 1305 Km
-
Đường bay sau
2009:
Năm 2009 phi công Mai Trọng Tuấn lại tiếp tục đề xuất, được công luận hết sức ủng
hộ, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam đã tổ chức một Hội thảo rất lớn, có sự tham
gia của đông đảo của các nhà Khoa học, hầu hết đã ủng hộ đường bay thẳng, chỉ
có Cục Hàng không là phủ định. Sau Hội thảo Cục Hàng không trình Thủ tướng
Chính phủ ký quyết định chấm dứt mọi thảo luận về “đường bay vàng”.
Nhưng cuối năm 2009 Cục Hàng không đã lẳng
lặng điều chỉnh đường bay, chúng tôi biết được lộ trình của đường bay này nhờ đọc
bài báo của VnExpress ngày 26/08/2014, từ Nội Bài đi qua trạm Nam Hà, trạm
HaMin, sân bay Huế, sân bay Buôn Ma Thuột, trạm Xuân Lộc cũ đến sân bay Tân Sơn
Nhất. Theo tính toán chính xác Tổng chiều
dài địa lý là 1288 Km, so với đường bay trước năm 2009 rút ngắn được 1305 –
1288 = 17 Km.
-
Đường bay hiện
nay:
Thực ra chúng tôi chưa
có cơ hội nhìn thấy bản đồ lộ trình đường bay hiện nay của Cục Hàng không, cũng
không biết bắt đầu sử dụng đường bay này vào thời điểm nào. Chỉ biết theo lời của Ông
Cục trưởng Cục Hàng
không Lại Xuân Thanh, đường bay Hà Nội –
Sài Gòn hiện nay dài 1274 Km. Rất thú vị là con số của Ông Cục trưởng Cục Hàng không Lại Xuân Thanh hoàn toàn trùng khớp với kết
quả Bài toán xác định đường bay ngắn
nhất nằm trọn trong không phận Việt Nam của chúng tôi, có đáp số chiều dài
đường bay là 1274 Km. Theo tính toán của chúng tôi, Đường bay này xuất phát từ Nội Bài, bay
qua một điểm ở phía đông sân bay Pleiku (kinh độ: 108 độ 8 phút 20 giây), cách
sân bay khoảng 14 Km, qua trạm Xuân Lộc mới (kinh độ: 107 độ 11 phút 30 giây), cách
trạm Xuân Lộc cũ khoảng 23 Km về phía Tây, đến sân bay Tân Sơn Nhất. Theo tính
toán chính xác Tổng chiều dài địa lý là
1261 Km, so với đường bay trước năm 2009 rút ngắn được 1305 – 1261 = 44 Km.
Quý
vị độc giả quan tâm đến cách tính Chiều dài địa lý của đường bay, xin mời xem
phần Phụ lục ở cuối bài này.
2.
Chiều dài Đoạn
đường bay cất cánh, hạ cánh:
Ở
mỗi sân bay, phương hướng đường băng, hướng
cất cánh, hạ cánh là cố định. Dẫn đến chiều
dài đoạn đường bay cất cánh, hạ cánh sẽ khác nhau tùy từng trường hợp cụ thể.
Chiều dài này phụ thuộc vào hướng mục tiêu so với hướng cất cánh hạ cánh, có hay không cần chuyển hướng, phụ thuộc
vào bán kính vòng quay tối thiểu của
từng loại máy bay, phụ thuộc vào chiều
dài tối thiểu mà máy bay cần phải bay thẳng khi vừa cất cánh hoặc khi chuẩn
bị hạ cánh.
Xét đường bay từ
Hà Nội đến Sài Gòn:
-
Chiều dài cất
cánh của các tuyến bay của Cục Hàng không: ở sân bay Nội Bài hướng cất
cánh gần trùng với hướng từ Đông sang Tây, máy bay sau khi cất cánh phải bay một
quãng đường thẳng, khoảng 9 Km, rồi mới quay ¼ vòng (90 độ) để bay về hướng
Nam. Bán kính quay vòng khoảng 7 Km, chiều dài ¼ vòng là bán kính x (pi)/2 = 7
x 3,14/2 = 11 Km. Tổng chiều dài của bay thẳng và bay vòng là 9 + 11 = 20 Km. Cần
lưu ý khi bay được ¼ vòng, máy bay đồng thời đã lấn xuống phía Nam được một khoảng
bằng bán kính (7km), như vậy chiều dài đoạn đường bay cất cánh chỉ là 20 Km – 7
Km = 13 Km.
-
Chiều dài hạ
cánh của các tuyến bay của Cục Hàng không: ở Tân Sơn Nhất hướng hạ cánh từ
gần trùng với hướng từ Đông sang Tây, trong khi đoạn cuối cùng máy bay bay từ
Xuân Lộc về Sài Gòn cũng theo hướng Đông – Tây, cho nên máy bay không cần phải
xoay vòng chuyển hướng, vì vậy chiều dài hạ cánh bằng 0.
-
Chiều dài cất
cánh của đường bay thẳng: tương tự Chiều dài cất cánh của các tuyến bay của
Cục Hàng không, là 13 Km
-
Chiều dài hạ
cánh của đường bay thẳng: ở Tân Sơn Nhất hướng hạ cánh từ gần trùng với hướng
từ Đông sang Tây, trong khi máy bay từ Hà Nội bay theo hướng Bắc Nam, nên phải
quay ¼ vòng (90 độ) để bay về hướng Tây. Chiều dài đoạn đường hạ cánh tương tự
như chiều dài đoạn đường cất cánh, bằng khoảng 13 Km.
Xét đường bay từ Sài Gòn đến
Hà Nội:
-
Chiều dài cất
cánh của các tuyến bay của Cục Hàng không: ở sân bay Tân Sơn Nhất hướng cất
cánh gần trùng với hướng từ Đông sang Tây, máy bay sau khi cất cánh phải bay một
quãng đường thẳng, khoảng 9 Km, rồi mới quay 1/2 vòng (180 độ) để bay về hướng Đông đến trạm
Xuân Lộc. Bán kính quay vòng khoảng 7 Km, chiều dài 1/2 vòng là bán kính x (pi)
= 7 x 3,14 = 22 Km. Sau đó, máy bay phải bay thẳng thêm 9 Km nữa để đến vị trí
tương đương với vị trí xuất phát. Như vậy Tổng chiều dài của đoạn cất cánh là 9
Km + 22 Km + 9 Km = 40 Km.
-
Chiều dài hạ
cánh của các tuyến bay của Cục Hàng không: ở Nội Bài hướng hạ cánh gần
trùng với hướng từ Đông sang Tây, trong khi máy bay bay theo hướng từ Nam ra Bắc,
máy bay cần phải xoay vòng 90 độ chuyển hướng. Chiều dài hạ cánh xuống Nội Bài
tương tự chiều dài cất cánh từ sân bay Nội Bài, bằng khoảng 13 Km.
-
Chiều dài cất
cánh của đường bay thẳng: ở Tân Sơn Nhất hướng cất cánh gần trùng với hướng
từ Đông sang Tây, máy bay sau khi cất cánh phải bay một quãng đường thẳng, khoảng
9 Km, rồi mới quay ¼ vòng (90 độ) để bay về hướng Bắc. Bán kính quay vòng khoảng
7 Km, chiều dài ¼ vòng bằng bán kính x (pi)/2 = 7 x 3,14/2 = 11 Km. Tổng chiều
dài của bay thẳng và bay vòng là 9 + 11 = 20 Km. Cần lưu ý khi bay được ¼ vòng,
máy bay đồng thời đã lấn lên phía Bắc được một khoảng bằng bán kính (7km), như
vậy chiều dài đoạn đường bay cất cánh chỉ là 20 Km – 7 Km = 13 Km.
-
Chiều dài hạ
cánh của đường bay thẳng: Chiều dài hạ cánh xuống Nội Bài tương tự chiều dài
hạ cánh của các tuyến bay của Cục Hàng không, bằng khoảng 13 Km.
3.
Chênh lệch Tổng chiều
dài của
các đường bay so với đường bay thẳng, Km
Đường bay Hà Nội - Sài gòn
|
Đường bay Sài Gòn - Hà Nội
|
|||||||
Bay thẳng
|
Trước 2009
|
Sau 2009
|
Hiện nay
|
Bay thẳng
|
Trước 2009
|
Sau 2009
|
Hiện nay
|
|
1. Chiều dài địa lý:
|
||||||||
Tổng Chiều dài địa lý, Km
|
1163
|
1305
|
1288
|
1261
|
1163
|
1305
|
1288
|
1261
|
Chênh lệch chiều dài địa lý so
với bay thẳng, Km
|
0
|
142
|
125
|
98
|
0
|
142
|
125
|
98
|
2. Tồng chiều dài đường bay:
|
||||||||
- Tổng Chiều dài địa lý, Km
|
1163
|
1305
|
1288
|
1261
|
1163
|
1305
|
1288
|
1261
|
- Chiều dài cất cánh, Km
|
13
|
13
|
13
|
13
|
13
|
40
|
40
|
40
|
- Chiều dài hạ cánh, Km
|
13
|
0
|
0
|
0
|
13
|
13
|
13
|
13
|
- Tồng chiều dài đường bay, Km
|
1189
|
1318
|
1301
|
1274
|
1189
|
1358
|
1341
|
1314
|
3. Chênh lệch Tổng chiều
dài các đường bay so với Tổng chiều dài đường bay thẳng, Km
|
0
|
129
|
112
|
85
|
0
|
169
|
152
|
125
|
4. Chênh lệch chiều dài
bình quân của đường bay Hà Nội – Sài Gòn và Sài Gòn – Hà Nội so với đường bay
thẳng
Bay thẳng
|
Trước 2009
|
Sau 2009
|
Hiện nay
|
|
Tổng
Chiều dài đường bay HN – SG, Km
|
1189
|
1318
|
1301
|
1274
|
Tổng
Chiều dài đường bay SG – HN, Km
|
1189
|
1358
|
1341
|
1314
|
Chiều
dài trung bình HN-SG và SG-HN, Km
|
1189
|
1338
|
1321
|
1294
|
Tổng
Chiều dài đường bay thẳng (vàng), Km
|
1189
|
1189
|
1189
|
1189
|
Chênh lệch Tổng chiều dài trung
bình so với Tổng chiều dài bay thẳng, Km
|
0
|
149
|
132
|
105
|
Phụ lục: Cách tính Chiều dài địa lý của đường bay
Để có thể đưa ra thông tin khách quan và chính xác theo
khoa học, chúng tôi xin giới thiệu cách tính và kết quả tính toán.
Tính khoảng cách theo đường chim bay giữa 2 điểm trên mặt
đất (mặt cầu) là một bài tính thuộc hình học cầu. Nhưng cũng có thể tính
được hoàn toàn chính xác với môn hình học không gian của học sinh cấp 3 phổ
thông, tuy hơi rắc rối một chút.
Mỗi điểm trên mặt đất được xác định bởi tọa độ địa lí
trong hệ tọa độ kinh vĩ được toàn thế giới công nhận, nghĩa là mỗi điểm đều có
kinh độ (k) và vĩ độ (v). Điểm A có kinh độ kA và vĩ độ vA, Điểm B có kinh độ
kB và vĩ độ vB,
Tính khoảng cách từ A đến B trên mặt cầu bằng 3 bước:
Bước thứ 1: tính góc G, là góc
nhìn hai điểm A và B từ tâm Trái Đất theo công thức:
cos (G) = cos(vA) x cos(vB) x cos(kA-kB) +
sin(vA) x sin(vB)
Bước thứ 2: Tính bán kính Trái
Đất tại vị trí tương ứng.
Do quả đất không hoàn toàn là hình cầu, nó bị dẹp hai đầu,
cho nên bán kính quả đất lớn nhất ở xích đạo, gọi là bán trục lớn a, a = 6378.1 Km,
còn ở hai cực bán kính nhỏ nhất, gọi là
bán trục nhỏ b, b = 6358.6 km. Nghĩa là bán kính Trái Đất tăng dần từ Bắc
xuống Nam, bán kính ở sân bay Nội Bài sẽ nhỏ hơn bán kính ở sân bay Tân Sơn Nhất.
Trị số Bán kính R hoàn toàn phụ thuộc vào vĩ độ v, được tính theocoong thức
sau:
R
= a . b/((b.b.cosv.cosv + a.a.sinv.sinv)1/2)
Bước thứ 3: Chiều dài địa lý (Khoảng cách theo đường chim bay) L giữa hai điểm A và B:
-
Khoảng cách ở trên
mặt đất: L = Rtb x G
-
Khoảng cách ở độ
cao h: L = (Rtb + h) x G.
Lưu ý rằng
góc G là góc nhìn hai điểm A và B từ tâm Trái Đất, được tính bằng đơn vị
Radian.
Áp dụng những
điều vừa trình bày, có thể tính chính xác khoảng cách theo đường chim bay giữa
tâm điểm sân bay Nội Bài và tâm điểm sân bay Tân Sơn Nhất ở độ cao h = 10 Km
Tọa độ của tâm điểm của sân bay Nội Bài là: kinh độ: 105 độ
48phút 26 giây, vĩ độ: 21 độ 13 phút 18 giây
Tọa độ của tâm
điểm của sân bay Tân Sơn Nhất là: kinh
độ: 106 độ 39 phút 07 giây, vĩ độ: 10 độ 49 phút 08 giây.
Kinh độ
|
Vĩ độ
|
Góc nhìn từ tâm Trái Đất G,
|
Bán kính Trái Đất R,
|
Bán kính trung bình Rtb
|
Chiều dài địa lý (ở độ cao 10km),
|
|||||
độ
|
phút
|
giây
|
độ
|
phút
|
giây
|
Radian
|
Km
|
Km
|
Km
|
|
Sân bay Nội Bài
|
105
|
48
|
26
|
21
|
13
|
18
|
6375,3
|
|||
Sân bay Tân Sơn Nhất
|
106
|
39
|
7
|
10
|
49
|
8
|
0,182113
|
6377,35
|
6.376,32
|
1.163,00
|
Tổng chiều dài địa lí
đường bay vàng
|
1.163,00
|
|||||||||
Bằng cách
tính chính xác này, chúng ta có thể tính toán khoảng cách địa lý cho mọi đường
bay.
No comments:
Post a Comment