Chia sẻ với Đất Việt, ông Nguyễn Hải, Tổng thư ký Hiệp hội mía đường Việt Nam tỏ ra rất buồn trước những khó khăn mà ngành đang gặp phải từ trăm ngả cho thấy ngành mía đường đang bị bóp nghẹt và đang cố tìm đường ra. Trên con đường đó cần có sự vào cuộc của cơ quan quản lý nhà nước.
Không thể so sánh
Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Cẩm Tú, nhà máy mía đường của Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) tại Lào là do “một doanh nghiệp Việt Nam” đầu tư, vay vốn từ ngân hàng Việt Nam, đã và đang tạo công ăn, việc làm cho hàng nghìn lao động của cả hai nước, trong đó đa phần các cán bộ kỹ thuật canh tác mía và vận hành nhà máy là người Việt Nam.
Nhưng ông Hải cho rằng: “Chúng ta phải biết rằng giữa nhà máy của HAGL ở Lào và các nhà máy đường của Việt Nam là khác nhau. Nhà máy của HAGL là công nghệ của Trung Quốc thuộc loại trung bình mới được xây dựng. Công suất 6000-7000 tấn/ngày với sản phẩm là đường trắng cũng giống như nhiều nhà máy của Việt Nam nhưng chất lượng thì không tốt bằng. Nhưng đường của HAGL có nhiều ưu thế về nguyên liệu. Còn ở Việt Nam nguyên liệu mía bị tình trạng kém cạnh tranh”, ông Hải nói.
Chỉ ra hàng loạt điểm khiến ngành mía đường kém cạnh tranh hơn ông Hải nói kỹ về giống mía, kỹ thuật canh tác và các chính sách hỗ trợ chưa thực sự có lợi cho ngành.
Trước hết về giống mía, theo ông Hải đây là vấn đề lớn của ngành mía đường, nhưng đây là vấn đề của quốc gia, hầu hết các nước đều quản bộ giống và có cơ chế, chính sách chứ không để như Việt Nam.
“Viện Nghiên cứu Mía đường của quốc gia nhưng quốc gia chưa tạo được điều kiện để Viện hoạt động tốt. Chúng tôi nghĩ Thứ trưởng đề cập điểm này rất chuẩn xác, nhưng Thứ trưởng nên giúp nông dân trồng mía Việt Nam đề nghị Nhà nước, Bộ NN & PTNT nghiên cứu cơ chế, chính sách phù hợp.
Hiện nay năng suất mía bình quân của Việt Nam đạt 64,7 tấn/ha, của Thái Lan 74,5 tấn/ha (nguồn Bộ NN & PTNT và USDA) (nghĩa là chênh lệch khoảng 10 tấn/ha, chứ không chênh lệch đến 40 tấn/ha như số liệu ông Thứ trưởng nêu ra).
Về hỗ trợ kỹ thuật canh tác: hiện nay các nhà máy đường có điều kiện vùng nguyên liệu có tiềm năng diện tích lớn, đã đầu tư hỗ trợ về cơ giới hóa ngoài các hỗ trợ khác như cung cấp giống, phân bón, vốn đầu tư… nhưng cũng bị hạn chế, vì thật ra do điều kiện sở hữu đất đai canh tác mía của nông dân Việt Nam đang được quyền sử dụng có nhiều mặt không thuận lợi:
Hiệu quả về công nghiệp có thể ngang nhau nhưng do giá mía ở Việt Nam (80%) tỉ lệ mía chiếm trong giá thành. Nhà máy chỉ tác động 20-25% vào giá thành đường thôi.
“Trong khi đó HAGL có nhiều ưu thế về nguyên liệu. Họ đầu tư tại Lào có quỹ đất rất lớn. HAGL là một nông dân cao cấp, đủ điều kiện cơ giới hóa. Với nông nghiệp chỗ nào cơ giới hóa được thì chỗ đó giá tốt”, ông Hải chỉ rõ.
“Không chỉ có vậy, chính sách cho mía đường mỗi nơi mỗi khác. Hiện Việt Nam mới chỉ có chính sách chung cho nông nghiệp chứ không có riêng cho ngành mía. Người trồng mía thì không phải ai cũng vay được vốn. Ngược lại HAGL vay vốn rất dễ dàng. Như vậy nên không thể so sánh ngang nhau”, ông Hải nói.
 |
| Theo ông Hải, thay vì quỹ đất nhỏ hẹp của những người trồng mía ở Việt Nam, Hoàng Anh Gia Lai có quỹ đất rộng với nhiều lợi thế nên snn phẩm từ mía đường cạnh tranh hơn |
Vì sao người Việt bị ăn đường giá cao?
Theo ông Hải, khi nhắc đến chuyện giá đường Việt Nam bán lẻ trên thị trường luôn cao hơn so với giá thương mại thế giới nhiều người không hiểu đã có những lập luận sai.
Chúng ta phải hiểu vì sao trên thị trường thế giới giá đường Việt Nam bán là thấp nhưng dân Việt Nam phải ăn đường giá cao?. Đó đơn giản là do giá bán lẻ nâng lên quá cao.
“Nguyên nhân vì đâu do thành phần nào thì đây là trách nhiệm quản lý của nhà nước phải tìm ra để triệt hạ cái đó đi. Giá thị trường các nhà máy bán ra không cao nhưng giá tiêu thụ nội địa luôn cao hơn giá thương mại thế giới. Không có quốc gia nào giá tiêu thụ nội địa thấp hơn giá thương mại thế giới, cùng lắm có những thời điểm ngang bằng.
Người tiêu dùng vẫn than giá đường bán lẻ cao trong khi giá bán sỉ lại thấp. Tôi nghĩ rằng nhà nước nên làm việc để công khai minh bạch việc này. Phải làm rõ ai làm giá, ai đầu cơ, kể cả phát hiện nhà máy đường tham gia vào việc này thì cùng nên triệt ngay.
Giá của nhà máy bán ra có sổ sách, báo cáo tài chính thì xem giá bán sỉ bao nhiêu. Trong khi giá không phải do nhà máy đường quyết định. Đây là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước”, ông Hải nhấn mạnh.
Không chỉ có vậy, ông Hải cũng chỉ thêm thời gian qua đường nhập lậu vào Việt Nam cũng vô cùng lớn nhưng cơ quan nhà nước vẫn né tránh cho rằng không nhiều. Chỉ đến khi bắt được ông trùm buôn lậu thì mới té ngửa.
“Nhưng chúng tôi thì có đủ số liệu để kiểm chứng rằng con số buôn lậu rất lớn. Việt Nam là thành viên của Tổ chức đường thế giới nên chúng tôi có số liệu cho biết nước nào xuất khẩu vào Việt Nam và Campuchia bao nhiêu đường. Chỉ cần kiểm hai con số là có thể biết được lượng đường lậu là bao nhiêu. Chúng tôi đã nhiều lần báo cáo nhưng không ai tin”, ông Hải buồn bã.
Vừa qua còn có hạn ngạch thuế quan hàng năm theo quy định của WTO. Các đơn vị được cơ chế xin cho cấp hạn ngạch này sẽ có lợi rất lớn. Bởi vì giá thương mại thế giới chỉ có 400 USD/ tấn đường, còn giá tiêu thụ tại Việt Nam khoảng 600-700 USD/tấn. Như vậy với 1 tấn đường được phép nhập họ lời ngay 300USD, cứ thế nhân lên thì doanh nghiệp được cấp hạn ngạch này sẽ rất có lợi.
“Như vậy một doanh nghiệp có thể kiếm cả trăm tỉ đồng từ cơ chế xin cho này. Cho nên họ đã làm đơn gửi lên Bộ Công thương nói rằng đường của Việt Nam chất lượng thấp, đề nghị cho nhập. Tôi tin rằng có tiêu cực ở đây.
Vì vậy chúng tôi đấu tranh 3 năm qua đến nay Chính phủ mới cho phép đường nhập về phải đấu thầu, tạo sự ổn định thị trường. Bởi vì bất kỳ doanh nghiệp nào xin được cơ chế nhập là có thể tạo ra sự cạnh tranh trên thị trường vì họ có ưu thế.
Riêng việc này Hiệp hội đã phải đấu tranh đã đấu tranh mệt mỏi và Chính phủ mới đây mới đồng ý giao cho Bộ công thương chủ trì nghiên cứu. Nhưng từ lâu Bộ Công thương vẫn cho rằng nếu cho đấu thầu thì trái với WTO nhưng thực tế không có gì trái với cam kết”, ông Hải nói.
Thứ trưởng yêu cầu các nhà máy đường trong nước nên cạnh tranh với Hoàng Anh Gia Lai trong khi điều kiện cơ bản của 2 đối thủ cạnh tranh hoàn toàn khác nhau. Nhà nước Việt Nam có tạo điều kiện cho các nhà máy đường Việt Nam như nhà nước Lào tạo điều kiện cho Hoàng Anh Gia Lai tại Lào không? – ông Hải đặt câu hỏi.
Theo đó ông Hải cho rằng, để ngành mía đường phát triển được Việt Nam cần có chính sách giống mía như các quốc gia khác.
Cần có biện pháp quản lý để bảo đảm công bằng cho tất cả các thành phần liên quan tham gia vào chuỗi sản xuất mía đường, đặc biệt bảo vệ ưu tiên số 1 là nông dân trồng mía như Thái Lan đã và đang thực hiện.
- Bích Ngọc
No comments:
Post a Comment