Chống ngập cho TP.HCM: Cơ hội duy nhất ở Nam Sài Gòn

Cơ hội duy nhất để chống ngập cho TP.HCM là phải triển khai các công trình tiêu thoát, điều hòa nước ở phía Nam Sài Gòn. Nếu chậm trễ, khu vực này của thành phố sẽ không còn cơ hội khác.

Lún đất = ngập

Tình trạng ngập lụt tại TP.HCM liên quan mật thiết đến hiện tượng lún đất. Trong khi đó, việc xác định chính xác độ lún để tìm ra giải pháp chống ngập cho thành phố vẫn chưa được thực hiện. 

Tại cuộc hội thảo góp ý về quy hoạch thủy lợi phục vụ việc tìm kiếm giải pháp chống ngập úng cho TP.HCM, PGS.TS Lê Văn Trung (Trung tâm Địa Tin Học) đã chỉ ra điều này. 

PGS.TS Trung cho biết việc khai thác sử dụng nước ngầm tại thành phố quá mức đã dẫn đến tình trạng mực nước dưới đất của các tầng chứa nước ngày càng bị hạ thấp. Chính sự giảm mực nước cùng với sự phát triển nhanh các công trình xây dựng trên mặt đất đã gây nên biến dạng bề mặt địa hình tại nhiều nơi trong khu vực TP.HCM.

Theo PGS.TS Trung, các biến dạng này đã thể hiện qua các hiện tượng mặt đất xung quanh các giếng khoan bị hạ thấp làm trồi ống chống giếng khoan tại nhiều khu vực trên địa bàn thành phố như: quận 6,11,12, Bình Tân, huyện Bình Chánh, Nhà Bè...

Vẫn theo PGS.TS Trung, tại TP.HCM, chưa có công nghệ thích hợp và phương pháp xử lý dữ liệu chính xác để có thể xác định biến dạng lún tại thành phố nhằm cung cấp dữ liệu quan trọng cho việc quản lý và quy hoạch khai thác nước ngầm, đánh giá mức độ lún nhằm phục vụ cho công tác chống ngập và quy hoạch phát triển đô thị bền vững. 

Đến nay, việc quan trắc và giám sát lún trên địa bàn thành phố chưa được thực hiện một cách có hệ thống cũng như chưa có các nghiên cứu đồng bộ kèm theo để xác định nguyên nhân chính, cho dù đã có những nghiên cứu cho rằng hiện tượng lún tại thành phố là do việc khai thác nước ngầm là chủ yếu.

PGS.TS Trung nói. ”Việc tăng nhanh dân cư ở khu vực các quận mới khiến cho việc khai thác nước ngầm và các công trình xây dựng ngày càng tăng, rõ ràng đã có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình biến dạng lún xuống của thành phố”.  

Giải pháp sơ sài

Trong báo cáo tóm tắt về quy hoạch thủy lợi phục vụ việc tìm kiếm giải pháp chống ngập lụt do tổ chống ngập TP.HCM thực hiện, nhiều giải pháp đã được đề ra theo nguyên tắc kiểm soát mực nước triều và kiểm soát lũ ở phía thượng lưu sông Sài Gòn với tổng kinh phí dự kiến lên đến hàng chục tỷ đồng.

Đại diện của nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, nội thành TP.HCM phát triển ”chóng mặt”, do vậy, cơ hội duy nhất để chống ngập cho thành phố là triển khai các công trình thoát nước, điều tiết nước ở phía Nam Sài Gòn. Nếu Nam Sài Gòn tiếp tục quá trình phát triển đô thị hóa như hiện nay thì sẽ không còn cơ hội nữa. 

Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học cho rằng, phương pháp thực hiện và số liệu phục vụ cho dự án còn nhiều vấn đề cần phải bàn cãi trước khi bản quy hoạch hoàn thiện và trình lên Thủ tướng phê duyệt.

Theo TS Tô Văn Trường, dự án quy hoạch thủy lợi chống ngập úng TP.HCM không xây dựng bản đồ ngập lụt theo quan điểm khoa học và thực tế mà chỉ dựa vào bản đồ ngập lụt của Chi cục Thủy lợi và phòng chống lụt bão TP.HCM xây dựng từ năm 2003.

Với vốn kinh phí đầu tư cho dự án quá lớn, TS Trường lưu ý nên cân nhắc thật cẩn trọng. Vì bài học đắt giá của các chương trình, dự án đầu tư chạy theo phong trào “xin - cho”, và chào mừng những dịp kỷ niệm, ngày lễ lớn trước đây trong cả nước, cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị thời sự.

Trần Duy