TRAO ĐỔI VỚI NGUYỄN ANH TUẤN VỀ MẤT ĐIỆN MIỀN NAM
Có thể bài này của bác Nguyễn Bách Phúc
lý giải phần nào băn khoăn?
Nat.
Ngay từ năm ngoái, GS Huệ Chi, GS Phạm
Thế Hiển, Ts Phùng Liên Đoàn đã trao đổi lo lắng về các nguy cơ, hiểm họa của
việc sử dụng điện hạt nhân.
Còn bài viết này của anh Trường, tôi biết anh rất có tâm huyết với đất nước, với sự an toàn của ngành điện, đó là đều rất đang quí.
Tôi xin phép gửi cho anh Tuấn 3 bài của
tôi trên trang Webdien.com, là Forum của gần 100.000 "Dân Điện". Anh
Tuấn chịu khó đọc 3 bài này sẽ hiểu rõ hơn ngọn hành sự cố vừa qua.
Trân trọng
Nguyễn Bách Phúc
Ngày 23/5 tôi đã trả lời VnExpress, bài đã
đăng, sau mấy tiếng đồng hồ đã có hàng trăm trang Web khác đăng lại, ngày 24/5
tôi đã trả lời Báo "Khoa học và Đời sống", ngày 25/5 trả lời Báo
"Dân[HN1]
Trí", hôm nay 26/5 chưa thấy họ đăng lên.
Ý kiến của "Dân Điện" thì nhiều, tôi
chỉ góp mấy ý như sau:
1- Đây là sự cố ngắn mạch 1 pha chạm đất gián
tiếp. Cái nguy hiểm và nghiêm trọng của trường hợp này là:
+ Điểm ngắn mạch ở ngay trung tâm của Hệ thống
điện miền Nam
+ Ngắn mạch trên đường dây 500 KV, là nơi mà
tất cả các máy phát điện đều trực tiếp nối vào, chỉ trừ một số Nhà máy thông
qua đường dây 220 KV
+ Vì vậy có thể nói gần đúng: đây là sự cố
ngắn mạch trực tiếp trên đầu cực máy phát của toàn Hệ thống điện miền Nam.
+ Để hiểu rõ tác hại của nó, cách tính toán
ngắn mạch này, xin mời "Dân điện" đọc lại giáo trình "Ngắn
mạch", có trong chương trình đào tạo của Bộ môn Hệ thống Điện của các
trường Bách Khoa.
2- Khi ngắn mạch, nếu ngắn mạch 3 pha, điện áp
đường dây tại điểm ngắn mạch bằng không, công suất điện mà tất cả cac hộ tiêu
thụ nhận được sẽ bằng không (P=U*I = 0*I =0), nếu ngắn mạch 1 pha, điện áp pha
đó bằng 0. đồng thời lại tạo ra tình trạng không đối xứng của nguồn điện, hậu
quả là năng lượng mà Hệ thống tiêu thụ tiếp nhận được cũng gần như bằng 0,
3- Trong lúc đó các Nhà máy điện của cả miền
Nam đang phát ra công suất rất lớn, theo EVN là 9400 MW. Rõ ràng ở đây đã xuất
hiện tình trạng mất cân bằng năng lượng cơ điên của toàn Hệ thống. Thuật ngữ
chuyên môn của nghề Hệ thống điện gọi là "mất ổn định".
Để hiểu những khái niệm cơ bản của Ổn định HTĐ, xin mời các bạn Dân Điện tìm đọc giáo trình "Ổn định Hệ thống điện", là môn học "đau đầu nhất" của sinh viên ngành HTĐ.
Lưu ý: chúng tôi rất lấy làm tiếc là giáo trình này đã bị loại ra khỏi chương trình đào tạo Kỹ sư HTĐ của nhiều trường ĐH, trong đó có ĐH BK HCM. Nếu bạn nào "có lòng" với giáo trình này, xin mời liên lạc với tôi, tôi có thể cung cấp giáo trình và giải đáp thắc mắc "nhức đầu" của các ban, vì trước đây tôi giảng dạy môn này.
5- Khi đã mất cân bằng năng lượng cơ điện, thì phương cách giải quyết duy nhất, là tách Nhà máy ra khỏi Hệ thống (Máy cắt nhanh chóng căt, thời gian cắt được xác định trước, thường từ 0,2 đến 0,9 giây), và lập tức điều khiển các Máy phát điện ngừng nhận năng lượng sơ cấp (tức là ngừng phát điện).
Tình trạng này gọi là "rã lưới" hoặc "tan rã hệ thống".
Hệ thống tự động điều khiển HTĐ thực hiện việc này, con người lúc này không có khả năng và không thể kịp can thiệp.
6- Nếu không rã lưới thì năng lượng khổng lồ
của các máy phát điện sẽ phá hủy nhà máy, đốt cháy tất cả các Trạm biến áp và
các đường dây, trong phạm vi từ các nhà máy đến điểm Ngắn mạch.
7- Công suất truyền tải trên đường dây 500 KV
Bắc - Nam là bao nhiêu? Câu hỏi này rất ít người biết, vì EVN chưa bao giờ công
bố, và vì các Trường ĐH VN không dạy cho sinh viên môn học "Đường dây dài
siêu cao áp",
"Đường dây dài siêu cao áp" có những
đặc tính đặc biệt, khác hẳn đường dây 220KV trở xuống, những khái niệm chúng ta
nghe rất lạ tai như: Tổng trở sóng, thông số rải, cọng hưởng điện áp, giới hạn
truyền tải, tổn hao công suất tác dụng rất lớn cả khi không tải, khi hở mạch
điện áp cuối dây cao hơn đầu dây, ....
Cụ thể: giới hạn truyền tải của đường dây 500KV Bắc Nam là 600 MW, có nghĩa là không ai có thể, không có cách gì để làm cho lượng công suất truyền trên đương dây này vượt quá 600 MW,
Lượng công suất tối đa mà Đường Dây 500 KV mang lại cho miền Nam chỉ băng: 600 MW/9400MW = 6,38% Công suất phát ở Miền Nam
Xin mời các Dân Điện "có lòng" liên lạc với tôi, tôi có thể cung cấp giáo trình và giải đáp thắc mắc "lạ tai" cho các bạn.
8- Tại sao ngắn mạch trên đường dây chung 500
KV Bắc Nam, mà miền Nam thì rã HTĐ, còn miền Bắc thì không hề hấn gì?
Có 2 lý do:
- Điểm ngắn mạch: ở ngay trung tâm HTĐ mền
Nam, gần như trên cực của các Máy phát, đó là ngắn mạch vô cùng nghiêm trọng,
còn đối với HTĐ miền Bắc, điểm ngắn mạch cách xa 1500 Km, trở kháng của doạn
đường dây 1500Km là rất lớn, dòng điện ngắn mạch là rất nhỏ, không đủ để các
máy cắt ở miền bắc tác động cắt điện. Để biêt chi tiêt hơn xin mời các bạn tham
khảo giáo trình "Ngắn mạch"
- HTĐ miền Bắc bị mất cân bằng năng lượng cơ điện không đán kể: cứ cho rằng tại thời điểm sự cố, miền Bắc đang truyền vào công suất tối đa, là 600MW (như đã nói ở mục 7), sự cố làm các Hộ tiêu thụ ở miền Nam đột ngột không tiếp nhận công suát này nữa, thì HTĐ miền Bắc đột ngột dư ra 600MW, cũng là mất cân bằng năng lượng cơ điện, nhưng sự mất cân bằng này quá nhỏ, không đáng kể, Công suất của HTĐ miền Bác khoảng 12000MW, sự mất cân bằng chỉ ở mức: 600 MW/ 12000MW = 5%
Chúc Dân Điện chúng ta rôm rả hơn nữa trong đề
tài này cũng như nhiều đề tài nóng hổi khác
Chúc các bạn và gia đình mạnh khỏe hạnh phúc
Bài 2: Trả lời câu hỏi của mọi người
Theo như giải thích của bác thì điểm ngắn mạch là một vị trí nhạy cảm, có thể nói vị trí này ngay gần các đầu cực máy phát của các nhà máy điện và ta có thể hình dung như ngắn mạch đầu cực máy phát, nếu như thế thì em đồng ý với bác. nhưng nếu rơle tác động tốt thì điểm sự cố đã bị loại trừ và lúc này dẫn tới lời giải thích mà anh em webdien đang thảo luận và cũng nghe trên đài báo và tivi mà người đại diện EVN có nói.
Vậy em vẫn chưa biết thật sự là cái gì đã xảy ra. Cái này cần dựa vào sự cố thực tế và các số liệu đưa ra, và webdien chỉ là nơi để mọi người thảo luận, dự đoán và cũng không có số liệu để biết chắc chắn điều gì cả.
Chúng ta chỉ biết 1 thực tế chắc chắn là chỗ ở
của chúng ta mất điện từ 14 đến 19 giờ ngày 22/5, còn lại tất cả chỉ là
"nghe nói" và nhìn thấy trên báo, trên mạng.
Trên cơ sở những cái "biết" như vậy,
tôi đã vận dụng những lý thuyết mà mình đã được học, để phân tích, phán đoán
những gì đã xẩy ra theo nguyên lý chung.
Còn muốn phân tích đánh giá sự thật, chúng ta
phải có đầy đủ thông tin, hơn nữa thông tin phải chính xác.
Cũng chính vì vậy, tôi không giám đi sâu xa
hơn những gì mà lý thuyết cho phép.
Bài 3: Trả lời câu hỏi của mọi người. Lưu ý: Bài này làm rõ những hiểu biết không đúng của mọi người cũng như của anh Tô Văn Trường
Một câu hỏi nữa mà em muốn thảo luận đó là quá trình khôi phục điện. Thời gian thì có vẻ hợp lý vì cần tìm ra điểm sự cố và khắc phục ngoài ra còn thời gian chạy lại các máy phát. Nhưng như chúng ta đã biết máy phát điện không phải của nhà chúng ta chạy lại là xong, mà vấn đề là phụ tải rất lớn và rộng không biết phụ tải là bao nhiêu với rất nhiều máy phát điện vậy quá trình khôi phục điện sẽ diễn ra như thế nào?
Trả lời:
Cũng vì vậy bạn Nikden và rất nhiều người chỉ bàn về 2 cái rờ le điểu khiển 2 máy cắt 2 đầu A và B.
2. Mặc dù sự cố ngắn mạch đã bị loại trừ khỏi hệ thống điện, có thể bị loại ra hết sức nhanh chóng như mọi người mong muốn, nhưng hệ thống điện không thể trở lại hoạt động bình thường được, vì đây lại chính là lúc tiếp tục tình trạng mất ổn định hệ thống.
Có thể giải thích bởi 2 lí do:
- Lí do 1: Mất cân bằng Năng lượng cơ điện của phần còn lại của hệ thống: đoạn dây từ A đến B bị loại ra, kèm theo các máy phát và các hộ tiêu thụ được nối trực tiếp vào đoạn đó. Phần còn lại của hệ thống, nếu không phải là mạch vòng, sẽ bị chia thành hai phần: phần trước A và phần sau B; nếu là mạch vòng thì chỉ còn lại 1 phần.
Vấn đề là trong những phần còn lại, tổng công suất phát và tổng công suất tiêu thụ có bằng nhau hay không? Nếu không bằng nhau thì đó chính là nguyên nhân của tình trạng mất ổn định hệ thống điện và sẽ dẫn đến tan rã hệ thống.
-Lí do 2: Còn nguy hiểm hơn lí do 1, là sự phân phối lại công suất của các Nhà máy phát điện:
+ Sau khi cắt đoạn AB ra khỏi hệ thống, kết
cấu lưới điện đã hoàn toàn thay đổi.
+ Sự phân phối tự nhiên các công suất phát ra
của các nhà máy trong lưới phụ thuộc vào kết cấu lưới (xem giáo trình lưới
điện)
+ Sự phân phối lại công suất của các nhà máy
điện sẽ dần đến tình trạng: có những nhà máy điện bị đòi hỏi phát ra nhiều công
suất hơn so với trước sự cố, và ngược lại có nhiều nhà máy điện được đòi hỏi
phát ra công suất nhỏ hơn trước sự cố.
+ Đây chính là tình trạng mất cân bằng Năng
lượng cơ điện của từng máy phát trong hệ thống. Cụ thể: các máy dư công suất sẽ
tăng vọt tốc độ, các máy thiếu công suất sẽ quay chậm lại. Đương nhiên hệ thống
tự động đều tốc ở tất cả các máy sẽ hết sức làm việc.
+ Nhưng ở 1 máy nào đó, không tự đều tốc nổi
thì buộc phải cắt ra khỏi hệ thống. Khi máy thứ 1 cắt ra khỏi hệ thống thì tình
trang mất cân bằng năng lượng của toàn hệ thống lại càng trầm trọng hơn.
+ Và sẽ có 1 máy thứ 2 nào đó sẽ tự tách ra khỏi hệ thống.
+ "Phản ứng dây chuyền" này sẽ lan
rộng, cho đến khi hệ thống hoàn toàn tan ra mới thôi.
3. Theo tôi biết thì các nhà máy điện không có
cuộn kháng để tăng cường ổn định, tôi cũng không nói đều đó bao giờ.
4. Về việc khôi phục hệ thống sau khi tan rã,
tôi sẽ trả lời Em sau.
Theo em hiểu (sau khi đọc bài của bác NBP),
việc "rã lưới" là hoàn toàn tự
động và nó không chỉ là tách các nhà máy phát điện ra khỏi lưới điện,
mà quan trọng là ngưng ngay việc
phát điện của các nhà máy đó để nó không bị phá hủy.
(theo trả lời câu hỏi 3 thì sẽ có nhà
máy được rã lưới trước, nhà máy rã lưới sau cho đến khi rã hết toàn bộ hệ
thống)
Nat tôi có kèm câu "Có thể bài này
của bác Nguyễn Bách Phúc lý giải phần nào băn khoăn?" của anh TVT, chứ
chưa dám khẳng định giải thích được hết.
nhất là khi sự cố ngắt điện liên quan
trực tiếp đến nó ngay từ vòng đầu tiên.
Nat.
Sau đó viêc dập tắt lò mới là đòi hỏi
mất nhiều thời gian, kể cả lò than và lò nguyên tử.
Việc nhóm lại lò sau này cũng mất nhiều
thời gian, kể cả lò than và lò nguyên tử.
Câu chuyện này liên quan đến việc khôi phục Hệ thống sau khi rã lưới. Trong những Hệ thống có nhiều Nhà máy chạy than và chạy nguyên tử, thời gian khôi phục nhanh nhất phải 13, 14 tiếng đồng hồ.
Cám ơn bác NBP.
Nat tôi cũng đã nghĩ là đối với nhà máy
điện nguyên tử, người ta cũng phải có cách giải quyết tương tự, nếu không thì
cũng không dám sử dụng nó.
Qua sự cố vừa rồi và nhờ có bác mà em có
thêm kiến thức về trường hợp rã lưới.
Còn mail trước em chuyển cho group mail của em (khoảng trên dưới 150 người),
nên chắc có nhiều người được biết thêm
như em, chứ không phải chỉ mình anh TVT.
nếu anh TVT lại chuyển nữa, thì nhiều
người biết lắm, vì group mail của anh ấy tới hơn 1000 người.
Nhiều người trong group mail ấy lại cũng
có group mail của riêng mình, nên số người nhận được tin còn nhiều hơn nhiều.
Mỗi người như vậy là một "Người đưa
tin" và tin tức lan tỏa rất rộng và nhanh.
Một lần nữa em cám ơn bác và kính chúc bác cùng gia đình sức khỏe.
Nat.
Cám ơn bạn đã thông tin về quan điểm đánh giá rã điện vừa qua ở
miền Nam. Trong mailing list của mình không phải hơn nghìn người mà là hơn chuc
nghìn địa chỉ (riêng AITAA đã hơn 3000 người). Mình chia ra nhiều nhóm
khác nhau, trong đó có nhiều vị lãnh đạo và nhà báo, kể cả các bloggers vv....
Mình không phải chuyên gia về ngành điện nhưng có cách tiếp cận tìm hiểu riêng như đọc các tài liệu, tham vấn chuyên gia, đối chiếu với thực tế để đánh giá dưới một góc nhìn.
Lý thuyết về lĩnh vực khoa học công nghệ nói chung và lý thuyết về khoa học công nghệ điện nói riêng rất bao la rộng lớn so với hiểu biết của con người. Điều quan trọng là việc áp dụng lý thuyết đó vào từng trường hợp cụ thể để giải quyết vấn đề là một việc làm cần có sự am hiểu về lý thuyết cộng với kiến thức kinh nghiệm thực tiễn.
Theo mình tìm hiểu và lĩnh hội được về lý thuyết ổn định hệ thống điện, cũng như lý thuyết về Tính toán ngắn mạch trong hệ thống điện không phải là cao siêu mà ngay cả sinh viên học ngành điện nào mới ra trường cũng phải biết (NGUYỄN BÁCH PHÚC: “Tô Văn Trường đã dốt lại còn nói phét”) để dự phỏng vấn xin việc.
Tô Văn Trường
Dear anh TVT.
Thì hơn chục nghìn người cũng là
hơn 1000 người mà. Em đâu có nói sai.
Em chuyển mail của anh cho bác Nguyễn
Bách Phúc đây.
Nat.
Kính gửi Anh Tuấn
Tôi đã nhận được Bài viết của Tô Văn Trường mà Anh Tuấn gửi cho tôi.
Tôi
chỉ có thể nói được một câu: Tô Văn
Trường đã dốt lại còn hay nói phét!
No comments:
Post a Comment