Báo Sài Gòn Giải Phóng đã trích đăng một số vấn đề cơ bản trong bản quy hoạch chống ngập cho TPHCM do Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn chủ trì thực hiện. Chúng tôi đã đến gặp Giáo sư-tiến sĩ NGUYỄN SINH HUY (ảnh), tác giả của bản quy hoạch, trao đổi thêm một số vấn đề liên quan đến công tác chống ngập của TP. Tất cả là để cho người dân có nhiều thông tin khi góp ý cho đề án - điều mà lãnh đạo TP đang trông chờ.
- Đê và bờ bao: giải pháp chống ngập do lũ và triều cường
-TPHCM ngập do mưa, lũ và triều cường. Tại sao trong bản quy hoạch chống ngập cho TPHCM, ông chỉ chú trọng đến các giải pháp chống ngập do lũ và triều cường?
°Công tác chống ngập do mưa đã và đang được thực hiện bởi hàng loạt các dự án như Vệ sinh môi trường lưu vực Nhiêu Lộc-Thị Nghè, dự án Môi trường nước lưu vực Tàu Hủ-Bến Nghé, Kênh Đôi-Tẻ, Hàng Bàng, Tân Hóa-Lò Gốm… Do vậy, trong khuôn khổ bản quy hoạch này chúng tôi chỉ đề cập đến việc chống ngập do triều cường và lũ.
Về triều cường, theo tôi đây là nguyên nhân gây ngập hàng đầu mà một TP có đến 60% diện tích là vùng đất thấp như TPHCM phải lo, nhất là khi trái đất đang nóng dần lên và nước biển ngày một dâng cao hơn. Còn nhớ đợt triều cường lịch sử của TP vào tháng 11-2007 vừa qua, mức nước triều đo ở Phú An (trên sông Sài Gòn) chỉ cao hơn bình thường có 3cm, tức 1,48cm so với trước đây là 1,45cm mà đã làm hàng ngàn căn nhà bị ngập, hàng chục km đường bị chìm trong nước, hàng chục km bờ bao bị phá hủy; huống chi đến năm 2070, theo dự báo, mực nước triều sẽ dâng cao hơn hiện tại tới 90cm thì… có lẽ cả TP này sẽ chìm trong nước. Chống triều bằng cách nào? Chỉ có một cách là làm đê và bờ bao mà thôi.
Còn về lũ, TPHCM ít khi bị lũ nhưng không phải không thể bị. Hiện nay trên thượng nguồn sông Đồng Nai có nhiều hồ chứa nước như Trị An, Thác Mơ, Dầu Tiếng, Hàm Thuận… Theo quy định, các nhà máy này có quyền xả một lượng nước lớn (với tần suất khoảng 200 năm/lần) xuống phía hạ lưu (TPHCM nằm gọn trong vùng hạ lưu của sông Đồng Nai) nếu gặp tình huống khẩn cấp.
Từ khi ra đời cho đến nay, các hồ nước này chưa bao giờ phải xả một lượng nước lớn như vậy nhưng chúng ta không được chủ quan. Chống lũ chỉ có một cách là xây dựng đê dọc sông.
Như vậy, giải pháp chống ngập do lũ và triều cường chủ yếu là làm đê và bờ bao.
-Ông dự tính xây dựng đê và bờ bao như thế nào? Bao cả TP hay bao từng khu vực?
°Tôi dự tính xây đê và bờ bao cho cả TP. Tuy nhiên, tùy từng khu vực sẽ có những yêu cầu kỹ thuật khác nhau cho đê và bờ bao. Đô thị mới Thủ Thiêm đã có cao độ lên tới 2,5m thì gần như chỉ phải đắp vài đoạn bờ bao nhỏ để ngăn nước triều cao tràn vào. Các khu vực khác sẽ phải làm đê. Một con đê bao trọn quận 2, quận 9 và một phần của Thủ Đức.
Một con đê khác bao trọn các quận, huyện còn lại trừ Cần Giờ. Những con đê này sẽ cao từ 2,5m-3m và rộng từ 10m-12m. Tôi không đề xuất làm đê bao cho Cần Giờ vì nơi đây có rừng dự trữ sinh quyển. Hơn nữa, làm đê ở gần biển tốn kém nhiều, không khả thi. Ở đây chỉ có vài khu nhà vườn, nếu muốn tránh ngập thì tôn nền lên hoặc làm bờ bao nhỏ, cục bộ cho từng khu vực.
- Thay đổi dòng chảy để giải quyết ô nhiễm kênh, rạch
-Hiện nay hầu hết kênh, rạch của TP đang trong tình trạng “ao tù, nước đọng”, ô nhiễm trầm trọng. Ông cho làm đê bao toàn bộ, liệu có làm cho môi trường ô nhiễm thêm?
°Ngược lại thì có. Hiện nay TPHCM chịu chế độ bán nhật triều. Các chất thải trên sông, kênh chưa kịp trôi ra biển khi nước triều rút thì đã bị đợt thủy triều mới xâm nhập đẩy ngược trở lại. Các chất thải vì thế cứ nằm lơ lửng trên kênh, rạch và gây ô nhiễm cho môi trường. Nếu có đê bao với các cống ngăn triều hợp lý thì chúng ta có thể giải quyết được vấn đề triều tràn ngược vào sâu trong nội thành.
Khi triều cao, chúng ta có thể đóng một số cống ngăn triều ở phía hạ lưu (TPHCM), chỉ mở cống ở vùng thượng lưu (TPHCM) để nhận nước triều vào. Tận dụng sức nước chảy từ thượng nguồn xuống, cộng với sức nước triều tràn vào ta hướng dòng chảy xuống phía hạ lưu, đẩy các chất thải còn đang lưu cữu trên các sông, kênh của TP ra biển. Với cách này chúng ta cũng sẽ “tiêu chua, rửa mặn” cho các vùng đất bị nhiễm mặn.
- Đê cũng là đường - sẽ tiết kiệm chi phí
-Với một hệ thống đê và bờ bao vây kín TP thì giao thông thủy làm sao phát triển, thưa giáo sư?
°Chúng ta không có nhiều lựa chọn. Muốn chống ngập do triều, lũ thì phải đắp đê, làm bờ bao. Tuy nhiên, triều cường chỉ dâng cao một tháng 2 lần vào ngày đầu tháng và giữa tháng Âm lịch. Mỗi ngày cũng chỉ dâng khoảng vài giờ. Lũ lớn thì ít hơn. Do vậy, hệ thống đê bao với những âu thuyền (cánh cửa đóng, mở cho tàu bè đi qua) hiện đại, cũng không ảnh hưởng nhiều đến giao thông thủy của TP.
-Làm đê và bờ bao cho cả TP hẳn phải tốn một số tiền không nhỏ?
°Chi phí cho việc này sẽ rất lớn. Thế nhưng, nếu kết hợp làm đê với làm đường-đê cũng là đường đi, thì sẽ tiết kiệm được nhiều.
-Quay trở lại với chuyện ngập. Trong thực tế đã không ít lần (nhất là vào mùa mưa) TP bị ngập do cả nước triều lẫn nước mưa. Rõ ràng là “ông trời” không tách bạch chuyện chống ngập do mưa và chống ngập do triều cường như trong bản quy hoạch của giáo sư. Vào những lúc như vậy thì giải pháp chống ngập của giáo sư là gì?
°Hiện nay tất cả các cống thoát nước mưa của TP đều đổ ra kênh, rạch trong đó lại có đến 226 miệng cống nằm dưới mức nước triều cao. Một hệ thống đê bao ngăn không cho nước triều tràn vào kênh, rạch, lấp hết miệng cống sẽ giúp cho hệ thống cống thoát nước mưa hoạt động tốt hơn mà thôi.
-Xin cảm ơn giáo sư.
NGUYỄN KHOA
No comments:
Post a Comment