Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế Yukiya Amano:
- Sau sự cố tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima (Nhật Bản), xu hướng phát triển điện hạt nhân như thế nào, thưa ông?
Tổng giám đốc Yukiya Amano: Sau sự cố tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima (Nhật Bản) vào tháng 3 năm 2011, niềm tin của cộng đồng quốc tế với điện hạt nhân bị suy giảm nhiều. Ví dụ điển hình là nước Đức quyết định chấm dứt điện hạt nhân sớm hơn kế hoạch. Nhiều người cũng nghĩ điện hạt nhân sẽ không còn tương lai.
Nhưng giờ nhìn lại bức tranh ấy rất khác. Nhiều nước vẫn đặt niềm tin vào điện hạt nhân nhằm bảo đảm an ninh năng lượng, bởi điện hạt nhân có nhiều ưu điểm như không sản sinh ra các khí gây hiệu ứng nhà kính; giá thành điện hạt nhân không thay đổi quá nhiều so với điện sản xuất từ nguồn nhiên liệu hóa thạch; đồng thời, điện hạt nhân bảo đảm cung cấp nguồn điện năng ổn định cho phát triển kinh tế và đời sống.
Từ các số liệu tổng hợp, IAEA dự đoán, theo kịch bản cơ sở thì tới năm 2030, điện hạt nhân sẽ tăng trưởng thấp nhất là 17%; còn theo kịch bản cao điện hạt nhân có thể tăng lên 94%. Vì vậy sau sự cố Fukushima, nhiều quốc gia trên thế giới chú trọng tới sự an toàn của điện hạt nhân.
Tôi đã đi thăm Nga, Nam Phi… và thấy rằng tại các nhà máy điện hạt nhân ở đây đã bổ sung rất nhiều các chi tiết máy, các yếu tố kỹ thuật bảo đảm cho sự an toàn của nhà máy. Các quốc gia châu Âu cũng đã tiến hành các thử nghiệm nhằm kiểm tra xem các nhà máy điện hạt nhân có thể chống chọi lại được các thảm họa thiên nhiên như động đất, sóng thần, lốc xoáy… hay không. Đồng thời, các nhà máy điện hạt nhân cũng đã được tăng cường các biện pháp, chi tiết kỹ thuật an toàn nhằm ngăn ngừa các tai nạn có thể xảy ra. Các phương án khắc phục, giảm thiểu tác hại khi xảy ra tai nạn hạt nhân cũng đã được các nhà máy điện hạt nhân nghiên cứu, chuẩn bị.
Có thể nói rằng, các nhà máy điện hạt nhân đã an toàn hơn rất nhiều so với trước sự cố từng xảy ra ở Nhật Bản. Trong thời gian tới, châu Á sẽ là trung tâm phát triển điện hạt nhân của thế giới.
- Việt Nam chuẩn bị xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận, nhưng chưa có kinh nghiệm trong lĩnh vực này khiến nhiều người dân lo ngại. IAEA có lời khuyên gì?
Tổng giám đốc Yukiya Amano: Hiện trên thế giới có khoảng 30 quốc gia sử dụng điện hạt nhân, một số quốc gia khác cũng đang muốn và xúc tiến việc phát triển điện hạt nhân như Việt Nam.
Theo quan điểm của tôi, phát triển điện hạt nhân là quyền lợi của tất cả các nước, trong đó có các nước đang phát triển. Không chỉ Việt Nam và nhiều nước từng phát triển điện hạt nhân từ khi họ chưa có kinh nghiệm. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ và giúp các nước phát triển điện hạt nhân an toàn, an ninh và bền vững.
Cụ thể, IAEA đã đưa ra bộ hướng dẫn gồm 19 hạng mục khác nhau để các nước tham khảo khi bắt đầu xây dựng điện hạt nhân. Bộ hướng dẫn này không phải là bắt buộc nhưng nó rất hữu dụng đối với các quốc gia bắt đầu phát triển điện hạt nhân, trong đó có Việt Nam trong việc xây dựng Luật về năng lượng nguyên tử, xây dựng cơ quan pháp quy về điện hạt nhân, tham gia các công ước quốc tế, lựa chọn địa điểm, đào tạo nhân lực. Cùng với đó, các quốc gia mới phát triển điện hạt nhân có thể học tập kinh nghiệm của các quốc gia đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này, cũng như tham vấn IAEA.
Thời gian qua, Việt Nam đã tham vấn IAEA ngay từ khi bắt đầu kế hoạch phát triển điện hạt nhân và IAEA cũng đã cam kết giúp đỡ Việt Nam về lĩnh vực này. Có thể thấy, Việt Nam đã có nhiều tiến bộ như tham gia các điều ước quốc tế, các chương trình đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng báo cáo khả thi. Tuy nhiên, xây dựng điện hạt nhân là quá trình phức tạp, còn rất nhiều việc mà các bạn cần phải làm. Vì vậy, một trong những mục đích mà tôi đến Việt Nam lần này là để làm thế nào tăng cường hơn nữa hợp tác giữa Việt Nam và IAEA trong phát triển hạt nhân. Tôi cũng đã nhận được cam kết vững chắc từ phía lãnh đạo Việt Nam về vấn đề này. Bản thân tôi cũng khẳng định rằng, IAEA sẽ làm mọi thứ để giúp Việt Nam tiến hành thành công dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.
Mặt khác, thời gian qua, Việt Nam đã rất chú trọng đào tạo nguồn nhân lực để có đủ khả năng làm chủ công nghệ điện hạt nhân. Theo tôi, đây là hướng đi rất là đúng. Các quốc gia có kinh nghiệm trong phát triển điện hạt nhân cũng như IAEA cũng rất sẵn lòng giúp đỡ các quốc gia mới trong việc đào tạo nguồn nhân lực. Vấn đề ở đây là làm sao phải đưa ra một kế hoạch phát triển nhân lực thật là tốt, từ đó chúng ta mới có thể thành công trong việc đào tạo nhân lực.
- Vậy, IAEA đang và sẽ giúp đỡ Việt Nam như thế nào, thưa Ông?
Tổng giám đốc Yukiya Amano: Một trong những hoạt động giúp đỡ của IAEA là cử đoàn công tác gồm các chuyên gia hàng đầu thế giới tới Việt Nam theo đề nghị của Việt Nam để thảo luận các vấn đề như cơ sở hạ tầng, an toàn và các vấn đề khác liên quan đến năng lượng hạt nhân. Từ đó, IAEA sẽ biết Việt Nam cần gì, cần phải cải thiện gì và Việt Nam cũng có thể học hỏi chuyên gia quốc tế những kinh nghiệm tốt trong việc phát triển điện hạt nhân. IAEA đã lên kế hoạch đưa đoàn công tác trên sang Việt Nam hàng năm để giúp Việt Nam ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Cùng với đó, IAEA còn hỗ trợ Việt Nam thông qua các dự án hợp tác kỹ thuật. Trong giai đoạn 2012- 2013, ngân sách mà IAEA hỗ trợ cho các dự án này là khoảng 1 triệu Euro, trong đó bao gồm cả dự án phát triển hạ tầng điện hạt nhân, dự án phát triển hạ tầng an toàn điện hạt nhân.
Ngoài ra, IAEA cũng hỗ trợ Việt Nam thông qua dự án ứng dụng phi điện khác của năng lượng nguyên tử như nâng cấp hệ thống phòng thí nghiệm về hạt nhân, hay dự án quản lý chất lượng thực phẩm cho xuất khẩu, liên quan trực tiếp đến việc tăng cường chất lượng cho thanh long trong xuất khẩu. Có thể nói, IAEA đã có nhiều hỗ trợ cụ thể cho Việt Nam thông qua các dự án hợp tác kỹ thuật trong các lĩnh vực y tế, nông nghiệp, môi trường và đặc việt là việc tư vấn chuẩn bị hạ tầng cho phát triển Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên.
- Thưa ông, một quốc gia chưa có kinh nghiệm làm điện hạt nhân như Việt Nam, thì cần bao nhiều thời gian nữa để chuẩn bị cơ sở hạ tầng cho nhà máy điện hạt nhân và IAEA đánh giá thế nào về sự chuẩn bị cơ sở hạ tầng cho lĩnh vực này của Việt Nam thời gian qua?
Tổng giám đốc Yukiya Amano: Không có khoảng thời gian cố định nào cho việc phát triển một nhà máy điện hạt nhân. Thông thường, việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên sẽ mất 10- 15 năm kể từ giai đoạn lên kế hoạch, nhưng thời gian này ở các quốc gia phát triển có thể ngắn hơn.
Thời gian không phải vấn đề chính, mà vấn đề chính là làm thế nào để chuẩn bị cẩn thận, kỹ lưỡng. Đồng thời, tăng cường tham vấn một cách kỹ lưỡng với IAEA với từng vấn đề cụ thể để có được những giải pháp tối ưu nhất. Vì thế, Việt Nam không nên quá vội vàng, gấp gáp. Đây là dự án lớn với một quốc gia mới phát triển điện hạt nhân như Việt Nam, vì vậy, việc phát triển điện hạt nhân cần phải làm sao để bảo đảm an toàn, đồng thời việc phát triển điện hạt nhân phải bảo đảm yếu tố bền vững bởi Việt Nam sẽ sử dụng dự án điện hạt nhân trong vài thập kỷ sắp tới.
Việc chuẩn bị cơ sở hạ tầng cho việc phát triển điện hạt nhân gồm rất nhiều các yếu tố khác nhau. Từ việc tham gia các công ước, điều ước quốc tế liên quan đến điện hạt nhân, xây dựng các luật quốc gia về năng lượng nguyên tử, xây dựng cơ quan pháp quy về năng lượng hạt nhân, đào tạo con người, lựa chọn địa điểm. Trong đó, theo tôi, một trong những điều quan trọng nhất là các bạn cần phải xây dựng một cơ quan chịu trách nhiệm giám sát về an toàn điện hạt nhân độc lập, vững mạnh.
Một vấn đề quan trọng nữa, dự máy điện hạt nhân là dự án lớn, phức tạp, với nhiều nội dung khác nhau. Vấn đề lên kế hoạch, điều phối công việc là hết sức quan trọng, các bạn cần phải có kế hoạch tốt, tìm ra một thứ tự ưu tiên các công việc hợp lý để có thể hoàn thành công việc trong một khoảng thời gian đã định. Bên cạnh việc thường xuyên tham vấn IAEA, Việt Nam cần tăng cường trao đổi, học tập kinh nghiệm các quốc gia cung cấp công nghệ cho Việt Nam, các quốc gia sẵn lòng giúp đỡ Việt Nam.
- Xin cám ơn ông!
- Xin cám ơn ông!
Tự Cường ghi
No comments:
Post a Comment