Giá xăng giảm mạnh, cước vận tải "lặng thinh": Trách nhiệm thuộc Bộ Tài chính?

Báo Tiền Phong, ngày 16/01/2015,        http://www.tienphong.vn/Kinh-Te/gia-xang-giam-manh-cuoc-van-tai-lang-thinh-trach-nhiem-thuoc-bo-tai-chinh-811114.tpo,          Các chuyên gia cho rằng, việc để cước vận tải đứng yên trong khi giá xăng dầu giảm mạnh, trách nhiệm chính thuộc về Bộ Tài chính. Nếu vì quyền lợi của hàng triệu người tiêu dùng, các chuyên gia kiến nghị Bộ Tài chính nên sớm vào cuộc xử lý.

Giá xăng dầu đã giảm mạnh, nhưng nhiều DN vẫn không giảm giá vé. Ảnh: Sỹ Lực

Nhiều doanh nghiệp chưa giảm giá

Ngày 15/1, trao đổi với PV Tiền Phong, đại diện Bến xe Giáp Bát (Hà Nội) cho biết, còn gần 70 doanh nghiệp (DN) vận tải chưa giảm giá, chủ yếu là xe đi về huyện thuộc các tỉnh lân cận Hà Nội (Ninh Bình, Hà Nam, Thái Bình...). 

Hiện, một loạt DN vẫn chưa giảm giá như: Hợp tác xã vận tải Duy Long (Lạng Sơn), Hùng Vương, Ka Long (Quảng Ninh); Cty CP vận tải ô tô Tuyên Quang, Ninh Bình...

Ông Thân Văn Thanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Việt Nam cho biết, giá cước vận tải không thuộc khung giá Nhà nước quản lý mà thả nổi theo cơ chế thị trường. Nếu thu giá cao, khách hàng sẽ quay lưng với DN. Mỗi DN có thời điểm kê khai giá vận tải khác nhau. Vì vậy, muốn kiểm tra DN giảm giá bao nhiêu là đúng, phải kiểm tra họ kê khai giá ở thời điểm nào, lúc giá tăng cao hay thấp. 

“Giá cước vận tải liên tỉnh cần phải giảm nhưng giảm bao nhiêu cho hợp lý là tùy thuộc vào từng DN”, ông Thanh nói.   

Khi phát hiện những chi phí bất hợp lý, thanh tra tài chính, quản lý giá cần xử lý và công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Các cơ quan quản lý giá, thanh tra của Bộ GTVT và Tài chính không nên đứng ngoài cuộc rồi “nhìn nhau” như hiện nay”. 

Chuyên gia kinh tế 

Ngô Trí Long

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Tổng Thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VINASTAS) cho biết, thực tế, giá xăng dầu giảm đến lần thứ 13, tức trên 30% mà giá cước vận tải hầu như không giảm hay giảm nhỏ giọt là chưa tương xứng. Điều này phản ánh cơ chế phối hợp quản lý giữa các bộ liên quan chưa thích ứng với diễn biến thị trường. 

Theo ông Hùng, khi xăng dầu tăng giá, ngay lập tức DN vận tải điều chỉnh tăng; nhưng khi giảm, vẫn không chịu nhúc nhích là rất vô lý. 

TS Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) cho rằng, hiện giá cước vận tải không giảm hoặc giảm ít so với giá xăng dầu là có nhiều lý do. Ở đây, có thể có sự thỏa thuận ngầm giữa các DN vận tải. Các cơ quan chức năng cần xử lý theo hướng này. 

“Nếu DN có thỏa thuận ngầm bắt tay không giảm giá là họ sai vì vi phạm Luật Cạnh tranh. Ở đây, cơ quan quản lý cạnh tranh chưa thấy làm việc ra hồn. Cung cầu định đoạt một phần, quan hệ độc quyền theo kiểu thỏa thuận không giảm giá đang thao túng thị trường, làm thị trường không hoạt động được”, TS Thành nói. 

Theo ông Thành, Nhà nước có hai lựa chọn, một là lượng cầu để quyết định bắt hạ giá. Nhà nước có thể làm được điều đó, các DN buộc phải nghe lời. Song bản chất ở đây là các DN cấu kết với nhau để giữ giá. 

Việc của cơ quan chức năng là phải phá được sự cấu kết này. Từ đó, giá sẽ giảm xuống mức cạnh tranh hơn, còn cụ thể bao nhiêu không cần biết mà để sự cạnh tranh định đoạt.

Vì người tiêu dùng, Bộ Tài chính phải vào cuộc

Theo ông Thân Văn Thanh, Bộ Tài chính có trách nhiệm kiểm tra việc giảm giá của DN vận tải vì đây là cơ quan được Nhà nước giao trách nhiệm quản lý, có quyền thanh tra, xử lý về giá. Bộ GTVT chỉ có trách nhiệm kiểm tra về điều kiện kinh doanh của DN vận tải, không thể kiểm tra về giá thành mà có kiểm tra cũng không xử lý được. 

“Vừa rồi, Bộ GTVT tổ chức các đoàn kiểm tra về giá là không đúng quy định. Bộ này chỉ có thể là thành viên của đoàn, trưởng đoàn phải là Bộ Tài chính”, ông Thanh nói.

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, trong gần 3 tháng qua, giá xăng dầu giảm hơn 32% nhưng cước vận tải đứng yên cho thấy sự lúng túng của cơ quan chức năng. Vận tải là hoạt động kinh doanh có điều kiện nên DN phải kê khai, giải trình khi cơ quan chức năng yêu cầu. 

“Cơ quan quản lý hoạt động vận tải là Bộ GTVT đã đề xuất đưa cước vận tải vào diện quản lý bình ổn giá, trong khi các động thái từ Bộ Tài chính chưa thấy đâu”, ông Long nói.

Theo ông Long, trách nhiệm trong câu chuyện này là Bộ Tài chính, mà cụ thể là Cục Quản lý giá. Nếu vì người tiêu dùng, trong bối cảnh này, Bộ Tài chính phải vào cuộc để xử lý. Cơ quan quản lý hoàn toàn có thể dùng biện pháp “gậy ông đập lưng ông” để xử lý các DN vận tải không giảm giá cước. Khi giá xăng dầu vừa tăng, lập tức các DN vận tải nhảy chồm lên đòi tăng giá. Vậy, giờ sau 13 lần xăng dầu giảm giá, tại sao cước vận tải vẫn đứng yên, không giảm. 

“Nếu DN không giảm, cơ quan quản lý giá, thanh tra tài chính phải vào cuộc ngay lập tức. Khi phát hiện những chi phí bất hợp lý, thanh tra tài chính, quản lý giá cần xử lý và công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Các cơ quan quản lý giá, thanh tra của Bộ GTVT và Tài chính không nên đứng ngoài cuộc rồi “nhìn nhau” như hiện nay”, ông Long nói.

Đức Tuấn - Quỳnh Nga - Phạm Tuyên